Γαλλόφωνες χώρες: Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας

 

Το παρόν άρθρο γράφτηκε από κοινού από τους: Samy Boutayeb, Claire Ulrich και Suzanne Lehn.

Στις 21 Φεβρουαρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας. Γιορτή αρκετά θεσμική και τυπική, μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε γλώσσες και προσπάθειες που γίνονται για τη διατήρησή τους.

Λιγότερο γνωστό είναι πως οι Bengalis, μετέπειτα Μπανγκλαντές, δημιούργησαν την ημέρα αυτή [en] λόγω πατριωτισμού:

Η ημερομηνία της 21ης Φεβρουαρίου επελέγη για την Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας, με σκοπό να τιμηθούν οι μάρτυρες που θυσίασαν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι την αξιοπρέπεια της μητρικής τους γλώσσας, της Μπενγκάλι, την ίδια αυτή ημέρα το 1952. Υπήρξε ένα από τα σπάνια παραδείγματα στην ιστορία, όπου κάποια άτομα έδωσαν άφοβα τη ζωή τους για την αγάπη τους για τη μητρική τους γλώσσα.

Η 21η Φεβρουαρίου είναι ημέρα αργίας στο Μπανγκλαντές, ενώ γιορτάζεται και σε άλλα μέρη στον κόσμο, χωρίς να τηρείται η αργία.

Η ημέρα αυτή ανακηρύχθηκε Παγκόσμια Ημέρα από την ΟΥΝΕΣΚΟ το 1999.

Η περίσταση αυτή έχει τόσο μεγάλη σημασία, που παρακίνησε έναν από κοινού εορτασμό στη συνοριογραμμή [en], προς άμβλυνση των τεταμένων σχέσεων μεταξύ Ινδίας και Μπανγκλαντές από τον Απελευθερωτικό Πόλεμο του 1971 [fr].

Ινδία και Μπανγκλαντές θα γιορτάσουν από κοινού την Παγκόσμια Ημέρα της Μητρικής Γλώσσας στην ουδέτερη ζώνη μεταξύ των συνόρων τους, σε μια πρωτοβουλία για την ενθάρρυνση των σχέσεων μεταξύ των δυο λαών.

Αφρική: η αναβίωση των αφρικανικών γλωσσών

Θέμα φέτος της Παγκόσμιας αυτής Ημέρας είναι η εισαγωγή των μητρικών γλωσσών στη σχολική εκπαίδευση. Στη γαλλόφωνη Αφρική, όπως εξάλλου με την αναβίωση τοπικών ταυτοτήτων και κουλτουρών, παρατηρείται μια ανάκαμψη και ενίσχυση των αφρικανικών γλωσσών.

Στην Ακτή Ελεφαντοστού, η δράση της Ακαδημίας Μητρικών Γλωσσών της χώρας οδήγησε σε ένα νομοσχέδιο [fr] για τη διδασκαλία των μητρικών γλωσσών.

Στο νησί του Μαυρίκιου, κοινωνικοί λειτουργοί περιγράφουν [fr] τις ελπίδες και τις ανησυχίες τους σχετικά με τον αντίκτυπο των προαιρετικών μαθημάτων κρεολικής γλώσσας στην μακροπρόθεσμη επιτυχία και την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των παιδιών.

Η εκμάθηση της κρεολικής εμποδίζει έτσι τη ζημιά που μπορεί να προκληθεί σε ένα παιδί που του αρνούνται τη μητρική του γλώσσα…Οι παρενέργειες αυτές είναι γνωστές: χαμηλή αυτοεκτίμηση, και αρνητική επίδραση στην εκμάθηση άλλων ξένων γλωσσών.

Στη Γουινέα, ο συντάκτης του Global Voices Abdoulaye Bah σημείωνε στο προσωπικό του blog Konakry Express [fr]:

Τις τελευταίες μέρες, φημολογούνταν ότι η κυβέρνηση του Προέδρου Condé θα εισήγαγε σύντομα τη διδασκαλία των εθνικών γλωσσών στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Είναι πολύ περίεργο πως σ’ ολόκληρο τον κόσμο, δεν υπάρχει τίποτα νεότερο για αυτή την πρωτοβουλία. Στις 25 Απριλίου όμως (2011), έλαβα ένα μήνυμα φίλης που μου έλεγε:

“Έχει υπογραφεί διάταγμα για τη δημιουργία Υπουργείου Παιδείας και Εθνικών Γλωσσών.”

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία των γλωσσών προς εξαφάνιση

Το Διαδίκτυο, ωστόσο, είναι ο τόπος όπου αναπτύσσονται οι σπάνιες μητρικές γλώσσες, προς εξαφάνιση ή υποεκπροσωπούμενες, καθώς δεν υπάρχουν προσαρμοσμένες ρυθμίσεις πληκτρολογίου στη γραφή τους. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα “Enduring voices” [en] του αμερικανικού National Geographic Society έχει να κάνει με “προφορικά λεξικά”,

που δίνουν τη δυνατότητα σε χρήστες από όλο τον κόσμο να ακούσουν ήχους εκ των λιγότερο γνωστών γλωσσών ομιλίας.

Τα λεξικά αυτά φτάνουν τα οχτώ μέχρι σήμερα [en]: Tuvan, Ho, Siletz Dee-Ni, Matukar Panau, Chamacoco, Remo, Muniche και Saura.

Μια νέα “συμμαχία” γεννιέται μεταξύ των αφρικανικών γλωσσών και της τεχνολογίας μέσω των podcasts. Μέσω αυτών πρόκειται να γεννηθεί στα Apple Stores και σε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες ηχητικών αρχείων μια πανάρχαια λαϊκή παράδοση, τα παραμύθια. Όπως για παράδειγμα το παραμύθι στη γλώσσα bambara (του Μάλι)  “Ο σκίουρος και το φίδι“, αρχείο ενός εκ των μελών της γαλλόφωνης κοινότητάς μας, ονόματι Boukary.

“L”écureuil et le serpent “Conte en langue bambara (mp3)
Στα γαλλικά μπορείτε να το ακούσετε εδώ.

Άλλα σημάδια μια νέας συμμαχίας των αφρικανικών μητρικών γλωσσών, οι οποίες μέχρι τώρα ελάχιστα έδιναν το παρόν στα πράγματα, την κοινωνία και την τεχνολογία; Η εμφάνιση όλο και συχνότερα εφαρμογών στο iPhone σε αφρικανικές γλώσσες, όπως για παράδειγμα στη γλώσσα Γιορούμπα.

Μικρές Βρετονέζες, χρήστης ghislainedarmor, Flickr (licence CC)

Επίσης, στη μητροπολιτική Γαλλία, η επαρχία έδειξε εκ νέου ενδιαφέρον για τις μητρικές της γλώσσες, και φέτος η πόλη Quimper για την περίσταση διεξήγε μια ξενάγηση στα βρετονικά [fr] στα αξιοθέατα της πόλης. Εξάλλου, η πόλη Parthenay γιορτάζει το τοπικό της ιδίωμα parlanjhe ή αλλιώς langue d'oïl.

Σημείο των καιρών: το άλμπουμ Bretonne της Γαλλίδας τραγουδίστριας Nolwen Leroy στα βρετονικά, πέρασε το ένα εκατομμύριο πωλήσεις, χωρίς να συνοφρυωθεί κανείς Γάλλος. Στις μέρες μας, στην εποχή των μεικτών οικογενειών και γλωσσών, μπορεί κανείς να έχει παραπάνω από μια μητρική γλώσσα, χωρίς καμία ζήλια. Τόσο το καλύτερο.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.