Ρουάντα: Εκδηλώσεις μνήμης για τη γενοκτονία του 1994

[Οι σύνδεσμοι είναι στα αγγλικά] Η 6η Απριλίου 2011 σήμανε την αρχή των εκδηλώσεων μνήμης για τη 17η επέτειο της γενοκτονίας στη Ρουάντα. Είναι μία ευκαιρία για να σκεφτούμε τα ασυγχώρητα ανθρώπινα λάθη που οδήγησαν στην απερίγραπτη σφαγή σχεδόν ενός εκατομμυρίου κατοίκων της Ρουάντα, κυρίως των Tutsis. Οι φρικαλεότητες του παρελθόντος είναι ακόμα ορατές έχοντας στιγματίσει τη σημερινή κοινωνία της Ρουάντα.

Σε επίσημο επίπεδο, αυτή η εβδομάδα θα είναι μία εβδομάδα πένθους και λύπης με ελάχιστες εμπορικές δραστηριότητες. Η κύρια τελετή μνήμης θα λάβει χώρα στο Stade Amahoro ή Στάδιο της Ειρήνης. Σε συμφωνία με τα πιστεύω των κατοίκων της Ρουάντα ότι το όνομα ενός ανθρώπου αντιπροσωπεύει την προσωπικότητά του, ‘izina niryo muntu’, το στάδιο φιλοξένησε περίπου 12 000 ανθρώπους, κυρίως Tutsis υπό την προστασία των Ηνωμένων Εθνών κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας του 1994.

Unburied bones of victims of the Rwandan genocide at a memorial centre. Image by Flickr user DFID - UK Department for International Development (CC BY-NC-ND 2.0).

Οστά από θύματα της γενοκτονίας της Ρουάντα που δεν έχουν ταφεί σε ένα κέντρο μνήμης. Φωτογραφία από το DFID – UK Department for International Development (CC BY-NC-ND 2.0) στο Flickr

Οι bloggers της Ρουάντα κινητοποιήθηκαν επίσης από αυτό το ιστορικό γεγονός και πολλά θέματα σχετικά με τη γενοκτονία συζητήθηκαν.

Ο blogger Kigaliwire μας πήγε 17 χρόνια πίσω αναλύοντας τον τρόπο με τον οποίο οι σφαγές είχαν αρχικά αναφερθεί. Ειδικά ο περίφημος ραδιοφωνικός σταθμός Muhabura ο οποίος παρακινούσε ανοιχτά τον κόσμο να σκοτώσει τους Tutsis. Μας θυμίζει ότι:

Ανάμεσα στον Ιούλιο του 1993 και τον Ιούλιο του 1994, η Radio Télévision Libre des Mille Collines (RTLM) [Ελεύθερη ραδιοτηλεόραση των χιλίων λόφων] μετέδιδε από το δεύτερο όροφο του κτιρίου σε οποιοδήποτε γραφείο στον αριθμό 12, Avenue de la Paix στο κέντρο του Kigali. Στο δεύτερο όροφο βρίσκονται τώρα τα γραφεία της Gapco Rwanda, μίας εταιρίας πετρελαίου. Ένα κατάστημα κινητής τηλεφωνίας άνοιξε στο ισόγειο και η τράπεζα KBC μία θυγατρική εταιρία στον πρώτο. Έχουν περάσει 17 χρόνια από τις 6 Απριλίου του 1994 από τη στιγμή που ο ραδιοφωνικός σταθμός που είχε τη βάση του σε αυτό το κτίριο ξεκίνησε να μεταδίδει τα λόγια που έσπειραν τη διχόνοια.

Επιπλέον, δημοσίευσε μία διορατική προειδοποίηση της Lindsay Hilsum, η μόνη ξένη ανταποκρίτρια ειδήσεων που βρισκόταν στη Ρουάντα εκείνη την περίοδο. Εκ των υστέρων, είναι λυπηρό να σκεφτεί κανείς ότι ο κόσμος θα έκλεινε τα μάτια.

Τον Απρίλιο του 1994, η Hilsum χτύπησε το συναγερμό γράφοντας:

Στο Kigali, την πρωτεύουσα της Rwanda, επικρατεί χάος από εχθές καθώς στρατιώτες, πράκτορες της προεδρικής φρουράς και αστυφύλακες άλωσαν τα προάστια σκοτώνοντας τον Πρωθυπουργό, κυανόκρανους του ΟΗΕ και ένα μεγάλο αριθμό άμαχου πληθυσμού.

Ομάδες στρατιωτών και νέοι έχουν απαγάγει ηγέτες της αντιπολίτευσης και έχουν σκοτώσει ανθρώπους που ανήκουν στη μειονότητα των Tutsi, χτυπώντας τους μέχρι θανάτου με μπαστούνια, εκτελώντας τους με μαχαίρια ή πυροβολώντας τους.

Ο blogger Dan Speicher ξανασκέφτεται την προσωπική του επίσκεψη στη Ρουάντα πριν από περίπου 10 χρόνια και τη φρίκη της οποίας έγινε μάρτυρας:

Είναι δύσκολο να πιστέψω ότι πέρασαν δέκα χρόνια από την επίσκεψή μου στη Ρουάντα. Είχα φτάσει μόλις μερικές ημέρες νωρίτερα. Τώρα συμμετέχω στην εβδομάδα μνήμης για τη γενοκτονία. Ενώ παρελάσεις και τελετές εξελισσόντουσαν έξω, εικόνες σφαγής και μίσους περνούσαν στις οθόνες των καναλιών της δημόσιας τηλεόρασης.

Θυμάμαι ακόμα καθαρά τις ομαδικές ταφές σε λάκκους. Χιλιάδες κορμιά πεταμένα στη γη χωρίς καμία μορφή τελετουργίας. Μία γυναίκα που είχα συναντήσει που είχε ένα σημάδι από μαχαιριά στο κεφάλι της και της οποίας ο σύζυγος δολοφονήθηκε μερικά χρόνια πριν από τις επιθέσεις των παραστρατιωτικών ομάδων ” Hutu”, έπρεπε να βρει τρόπο να επιβιώσει μόνη της και να θρέψει τα παιδιά της.

Το blog Rising Continent ερευνά τις πτυχές της δολοφονίας του προέδρου Habyarimana ο οποίος, σύμφωνα με πολλούς μάρτυρες, προκάλεσε τη γενοκτονία:

Στις 6 Απριλίου 1994, δύο πύραυλοι κατέρριψαν το αεροπλάνο που μετέφερε τον Προέδρου της Ρουάντα, Juvénal Habyarimana, σκοτώνοντας όλους όσους επέβαιναν σε αυτό συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου του Burundi και του προϊσταμένου του στρατού της Ρουάντα.

Αυτή η επίθεση ήταν χωρίς αμφιβολία μία από τις χειρότερες τρομοκρατικές επιθέσεις της δεκαετίας του '90. Σκεφτείτε το! Δύο αρχηγοί αφρικάνικων κρατών σκοτώθηκαν- ο Πρόεδρος του Burundi Cyprien Ntaryamira ήταν επίσης στο αεροπλάνο, η εύθραυστη συνθήκη ειρήνης της  Arusha του 1993 καταπατήθηκε, ο πόλεμος συνεχίστηκε και χιλιάδες άνθρωποι σφαγιάστηκαν.

Η blogger Bonfiglio υπογραμμίζει τις ψυχολογικές συνέπειες της γενοκτονίας. Γράφει ότι:

Δεν αποτελεί έκπληξη ότι σήμερα το 100% του πληθυσμού έχουν τραυματιστεί από τη γενοκτονία -εξίσου οι επιζήσαντες και οι δράστες, σύμφωνα με τους ιερείς και τους επαγγελματίες των υπηρεσιών υγείας με τους οποίους μίλησα τον προηγούμενο Νοέμβριο όταν επισκέφτηκα τη χώρα.

Βαθύς πόνος, ενοχές, ντροπή για όσους επέζησαν και ισχυρή επιθυμία εκδίκησης είναι μερικά από τα συναισθήματα που παραμένουν στην καρδιά πολλών ανθρώπων, είπε ο Philippe Ngirente, διευθυντής μίας κοινωνικής υπηρεσίας.

Προσθέτει ότι τόσο η κυβέρνηση όσο και η εκκλησία είναι σημαντικοί παράγοντες για την κατασκευή μίας καινούριας Ρουάντα:

Η κυβέρνηση του M. Kagame θα ήθελε απεγνωσμένα αυτή [η επούλωση των πληγών] να γίνει πραγματικότητα και προσπαθεί να σταθεροποιήσει τη χώρα με την πολιτική της οικονομικής ανάπτυξης. Οι εργασίες ανακατασκευής πολλαπλασιάζονται στο κέντρο του Kigali, την πρωτεύουσα της Ρουάντα. Είναι εμφανείς οι προσπάθειες για να γίνει η Ρουάντα ένα πολυπολιτισμικό μέρος, γεγονός που διαφαίνεται από το μεγάλο αριθμό δυτικών και ασιατικών εστιατορίων που βρίσκουμε.  Κατασκευάζεται ένα μεγάλο ξενοδοχειακό σύμπλεγμα με ένα συνεδριακό κέντρο για να προσελκύσει τους τουρίστες και τον κόσμο των επιχειρήσεων. Τα αγγλικά ανακηρύχθηκαν επίσημη γλώσσα στη Ρουάντα την προηγούμενη χρονιά (Τα kinyarwanda και τα γαλλικά είναι επίσης επίσημες γλώσσες).

Εν τω μεταξύ, η καθολική Εκκλησία έγινε ένας σημαντικός παράγοντας ως προς τη συναισθηματική και πνευματική ανοικοδόμηση αυτής της κατά κύριο λόγο καθολικής χώρας. Προσπαθεί να το πετύχει μέσα από τη συμφιλίωση των επιζησάντων και εκείνων που διέπραξαν τα εγκλήματα.

Το blog Democracy Watch (Ματιά στη Δημοκρατία) υιοθετεί μία πιο σκληρή κριτική προς την κυβέρνηση της Ρουάντα. Αν και ο συγγραφέας εκτιμά τα θετικά αποτελέσματα των επτά τελευταίων ετών, παραμένει ανήσυχη από το γεγονός ότι η πρόοδος δεν είναι αρκετή για να αποφευχθεί μία επιστροφή στο παρελθόν. Γράφει:

Η πλειοψηφία των παρατηρητών δε συνειδητοποιεί την απουσία των πολιτικών ελευθεριών και τις οικονομικές ανισότητες με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι όσοι δεν είναι μέλη του κυβερνώντος κόμματος, Front patriotique rwandais (FPR)[Πατριωτικό Μέτωπο της Ρουάντα]. Η πλειοψηφία των κατοίκων της Ρουάντα- ακριβώς όπως και οι Hutus  και οι  Tutsis – που επέζησαν από τη γενοκτονία είναι πολιτικά περιθωριοποιημένοι, φτωχοί και σε πολλές περιπτώσεις τραυματισμένοι από όλα όσα έζησαν. Η καθημερινή ζωή για πολλούς ανθρώπους χαρακτηρίζεται από έλλειψη τροφής, πόσιμου νερού και αδυναμία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας την ίδια στιγμή που η ελίτ απολαμβάνει ευρωπαϊκές καφετέριες, δωρεάν ασύρματο internet, καινούρια σπίτια και εμπορικά κέντρα και πολλές άλλες ανέσεις. Το κενό ανάμεσα στην ελίτ και τον αγροτικό πληθυσμό-σχεδόν το 90% των κατοίκων της Ρουάντα ζουν σε αγροτικές περιοχές- δεν ήταν ποτέ ξανά τόσο μεγάλο. Είναι αυτή η ανισότητα ανάμεσα στην πολιτική ελίτ και τον μέσο κάτοικο της Ρουάντα που κάνει πιθανή την εκδήλωση άλλων πολιτικών βιαιοτήτων.

Αλλά η κατάσταση δεν είναι απελπιστική και είναι ακόμα δυνατό να οραματιστεί κανείς ένα μέλλον με διάρκεια και πιο δημοκρατικό με μία διεθνή συνεργασία. Να η λύση:

Για να διατηρηθεί η ειρήνη, διεθνείς επιχειρήσεις που βρίσκονται στη Ρουάντα και στο σύνολο της περιοχής των μεγάλων λιμνών[grands lacs] της Αφρικής, πρέπει να πιέσουν την κυβέρνηση FPR να κάνει ένα μεγαλύτερο δημοκρατικό άνοιγμα.

Τέλος, το blog των νέων της Παγκόσμιας Λουθηρανικής Ομοσπονδίας Lutheran World Federation) προσκαλεί τον κόσμο να ενοποιηθεί και εξηγεί:

Αυτήν την εβδομάδα ο κόσμος τιμάει την καταστροφική γενοκτονία του 1994 στη Ρουάντα. Περίπου  800 000 άνθρωποι σφαγιάστηκαν. Η Annie Bunio, μία νέα λουθηρανή από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής πρότεινε στους φίλους της να ντυθούν στα βιολετί την Πέμπτη [7 Απριλίου]. Το βιολετί είναι το χρώμα του πένθους στη Ρουάντα. Αυτό θα έπρεπε να είναι ένα σημάδι ανάμνησης και μία κλήση για δράση ενάντια σε όλες τις γενοκτονίες και τις μαζικές σφαγές που συμβαίνουν αυτή τη στιγμή.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.