Την 16η Σεπτεμβρίου 2011 σημειώθηκε η 29η επέτειος μιάς από τις πιό εξοντωτικές στιγμές της εξηνταετούς αραβοισραηλινής σύρραξης: του μακελειού στους προσφυγικούς καταυλισμούς Sabra και Chatila.

Εκείνη τη μέρα το 1982, οι Λιβανέζοι Φαλαγγίτες πολιτοφύλακες (στα Αραβικά: al-Kataeb), που υποστηρίζονταν από το Ισραήλ, μπήκαν στους παλαιστινιακούς προσφυγικούς καταυλισμούς της Sabra και Chatila στη Δυτική Βυρηττό και έσφαξαν κατά βούληση. Η ηλικία ή το φύλο δεν αποτέλεσαν περιορισμούς, καθώς οι ηλικιωμένοι, οι γυναίκες, τα παιδιά κι ακόμα και τα βρέφη υπήρξαν εύκολα θηράματα.

Ο απολογισμός των νεκρών, που κυμαίνονταν από 800 ως 3.500, δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ, και το γεγονός ότι πολλά πτώματα δεν ανακτήθηκαν ποτέ τεκμηριώνει την καταστροφή που επέφεραν οι Φαλαγγίτες.

Η σφαγή συνέβη υπό την αιγίδα του ισραηλινού στρατού, που εκείνο τον καιρό είχε τον έλεγχο της Δυτικής Βυρηττού, φύλαγε τις εισόδους στα στρατόπεδα και άναψε φωτοβολίδες τη νύχτα για να παρέχει ορατότητα στους Λιβανέζους συμμάχους του.

Μιά ισραηλινή διερεύνηση, υπό την επιτροπή Kahan, βρήκε τον τότε Ισραηλινό υπουργό Άμυνας Ariel Sharon προσωπικά υπεύθυνο, και πρότεινε την παραίτησή του από την ισραηλινή κυβέρνηση.

Η μπλογκόσφαιρα γέμισε με ενδείξεις φόρου τιμής στα θύματα του μακελειού.

Ο χρήστης DesertPeace δημοσίευσε ένα βίντεο ως φόρο τιμής [ΠΡΟΣΟΧΗ: ωμές εικόνες]:

Το πολιτικό blog Pulse αφηγήθηκε την φρικτή τραγωδία:

Στις 6 το απόγευμα της Πέμπτης. Στην πρώτη εισβολή, φέρανε 320 άνδρες σε 30 φορτηγά. Τέσσερις συμμορίες εισέβαλαν από τέσσερις πλευρές. Αυτοί ήταν οι πιό αιμοσταγείς, εθισμένοι στο βιασμό και στη μάχη από τους παραστρατιωτικούς, άνδρες που είχαν κορεστεί από πολύ καιρό στην αγανάκτηση, που απαιτούσαν ακόμα πιό ακραίες ωμότητες για να αφυπνίσουν τις πορωμένες τους αισθήσεις. Πιό άγριες, πιό αιχμήρές.

Το Ισραήλ φώτισε τον ουρανό για χάρη τους. Φωτοβολίδες λευκού φωσφόρου άφηναν ίχνη χορεύοντας. Φωτιά από ψηλά σαν ένας τρομερός ήλιος στο ταβάνι, ένας ήλιος που άναψε από οργή, ενώ τα παιδιά κοιμόντουσαν…

Απρόσεκτα, πυροβόλησαν και τα μικρά παιδιά, και τις ενοχλητικές μητέρες τους. Επίσης, και πράγματα που ούρλιαζαν, και πράγματα που έτρεχαν. Από σπίτι σε σπίτι, στις μέσα κάμαρες, στους πιό απόμακρους τοίχους. Καυτή δουλειά. Σύντομα άρχισαν να πυροβολούν πιό προσεκτικά, απολαμβάνοντας το άθλημα, πετσοκόβοντας, και τσεκουρώνοντας και μαχαιρώνοντας επίσης. Κατέβαζαν ουίσκι και αράκ, σνίφαραν κοκαίνη από σάρκα και λάμες μαχαιριών. Όλο το βράδι της Πέμπτης, μπουλντόζες ισοπέδωσαν τα πιό κοντινά κτίρια στην είσοδο του καταυλισμού. Στείλανε μία μηχανή να σκάψει ορύγματα. Οιμωγές και πυροβολισμοί αντηχούσαν στους δρόμους. Οι άνθρωποι κλείστηκαν στα σπίτια τους, περιμένοντας. Ψιθύριζαν μεταξύ τους, μαντεύοντας την κατεύθυνση της σφαγής, ή προσφέροντας δικαιολογίες για τον θόρυβο. Κάποιοι ακόμα δεν γνώριζαν την έκταση της σφαγής, ή δεν πίστευαν. Το αύριο θα τους έκανε όλους να πιστέψουν.

Αγκαλιάστηκαν στο πιό σκοτεινό σκοτάδι. Έξω ο ήλιος της νύχτας έλαμπε’ μέσα, ούτε ένα κερί. Σκοτάδι, όπως το σκοτάδι της άγνοιας. Η αυγή έφερε καπνό και τη μυρωδιά του αίματος.

Την Παρασκευή, το μακελειό εντάθηκε. Έφτασε το πιό άγριο ύψος του στην περιοχή γύρω από το Νοσοκομείο Γάζα. Τελικά, μειώθηκε σαν ψιχάλα στις 8πμ το πρωί του Σαββάτου. Μιά μακρά ακολασία. Κράτησε πάνω από 36 ώρες.

Ο Christof Lehmann προσφέρει το δικό του φόρο τιμής στο Sabbah Report:

29 χρόνια έχουν περάσει, σε καλό μου. Ποτέ δεν θα σας ξεχάσω, υπέροχοι άνθρωποι. Ούτε θα ξεχάσω τα άκρα της απανθρωπιάς και της ανθρώπινης συμπόνοιας, την ασχήμια και την ομορφιά, το γέλιο και τις γκριμάτσες ενώ δολοφονούσαν με μιά αδιαφορία για την ανθρωπιά και τη ζωή ακατάληπτη, και τα δάκρυα και τις κραυγές της βαθύτατης απόγνωσης και τα βάσανα που κανείς άνθρωπος, ούτε καν ζώο, δεν θα έπρεπε να βιώσει. Οι μέρες του τρόμου που είχα να μοιραστώ μαζί σας ήταν επίσης το μεγαλύτερο μάθημα ανθρώπινου μεγαλείου, και η βαθύτερη ομορφιά του συλλογικού Παλαιστινιακού Πνεύματος που βίωσα ποτέ μου.

Μπερδευτήκατε; Κι εγώ το ίδιο.

Ακόμα και μετά από 29 χρόνια, εξακολουθώ να μη μπορώ να κατανοήσω τον πλήρη αντίκτυπο της εμπειρίας σε μένα ή σε σας. Τουλάχιστον, είχα το προνόμιο να φύγω, όταν κατέστη δυνατό να φύγει κανείς από τα ερείπια της Sabra και της Shatila. Εσείς δε μπορέσατε. Με θλίβει, πραγματικά. Με θλίβει που δεν επέστρεψα ποτέ να αντιμετωπίσω τους δαίμονες στη μνήμη μου και τις τύψεις της συνείδησής μου που σας εγκατέλειψα. Υπάρχουν τόσα πολλά που δεν ξέρω επειδή σας άφησα πίσω, ηττημένους, ματωμένους στο σώμα, το πνεύμα και την ψυχή. Σπασμένα γυαλιά που λάμπουν σα διαμάντια στον ήλιο, και που φωνάζουν στον κόσμο, “αφήστε μας να ζήσουμε ειρηνικά”. Το μόνο που ξέρω με απόλυτη βεβαιότητα είναι αυτό:

Ούτε εσείς, ούτε εγώ, ούτε κανένας δεν θα έπρεπε ποτέ να βιώσει την απανθρωπιά του αδέσμευτου απόλυτου κακού, και μέχρι την τελευταία μου ανάσα, θα κάνω ότι μπορώ για να αποτρέψω να συμβούν ποτέ ξανά θηριωδίες όπως η Sabra και η Shatila.

Όπως βλέπετε, είμαι εντελώς αποτυχημένος.

Ο David Samel εστίασε την προσοχή στα άλλα εγκλήματα του Ισραήλ κατά την εισβολή του στο Λίβανο το 1982, σε ένα σχόλιο στο Mondoweiss:

Όσο φρικτές κι αν ήταν αυτές οι θηριωδίες, ήταν απλά το κερασάκι στην τούρτα της εισβολής του Ισραήλ στο Λίβανο, τον Ιούνιο του 1982, βάσει ψευδούς προφάσεως, που στοίχησαν τη ζωή σε 15 με 20.000 Λιβανέζους και Παλαιστινίους. Οι “φιλελεύθεροι” Ισραηλινοί φτάνουν στο σημείο να επισημάνουν το πόσο προοδευτική είναι η χώρα τους, χρησιμοποιώντας σαν παράδειγμα τις Sabra και Shatila. Στο κάτω κάτω, εκατοντάδες χιλιάδες Ισραηλινοί διαδήλωσαν κατά των μακελειών, και η Επιτροπή Kahan κατέστησε τους μεγαλόσχημους Sharon και Eitan έμμεσα υπεύθυνους. Η ταινία “Βάλς με τον Bashir” έδειξε πως οι Ισραηλινοί βετεράνοι αντιμετωπίζουν με ευαισθησία τις μνήμες και την ενοχή τους. Όμως όλο το καλοκαίρι του 1982 ήταν γεμάτο με αγριότητα που ξεπερνάει τους πιό πρόσφατους βομβαρδισμούς και εισβολές το 2006 στο Λίβανο και το 2008-9 στη Γάζα μαζεμένους. Είναι ένα έγκλημα για το οποίο ο Begin και ο Sharon πέθαναν (στην περίπτωση του Sharon, θεωρητικά) χωρίς να έχουν ποτέ απολογηθεί, γι’ αυτό το μνημείο μαζικών δολοφονιών και κρατικής τρομοκρατίας.

Η Marcy Newman στο Body on the Line υποστηρίζει ότι η μνήμη της επετείου είναι μάταιη ενώ ο κόσμος συνεχίζει να αγνοεί την μοίρα των Παλαιστίνιων προσφύγων:

Αυτό που βρίσκω ιδιαίτερα ανησυχητικό σε όλα αυτά είναι το πως όλοι θυμούνται την επέτειο της σφαγής στις Sabra και Chatila αλλά κανείς δεν θυμάται την καταστροφή του προσφυγικού καταυλισμού Nahr el Bared. Είναι κάπως βολικό ότι ο Mitchell και οι Λιβανέζοι παρατρεχάμενοί του συζήτησαν το θέμα των Παλαιστινίων προσφύγων, αλλά φυσικά δεν αποκάλυψαν απτές πληροφορίες σχετικά με το δικαίωμα της επιστροφής τους. Για τους Παλαιστίνιους από το Nahr el Bared, αυτό το δικαίωμα της επιστροφής είναι πλέον διπλό: πρώτα στο στρατόπεδό τους και μετά στην Παλαιστίνη. Μακάρι να μπορούσε να απαλειφθεί αυτό το πρώτο βήμα και να επέστρεφαν στην πατρίδα τους αμέσως.

Γι’ αυτό νιώθω ενάντια στις επετείους. Οι επέτειοι, ιδανικά, θα'πρεπε να αποτελούν χρόνο αναπόλησης του ανθρώπου, του λαού, του γεγονότος. Θα'πρεπε να σε κάνουν να δρας με τρόπο που τιμά αυτή τη μνήμη. Ο μόνος πραγματικός τρόπος να τιμηθεί η μνήμη της σφαγής του 1982, ή της καταστροφής του Nahr el Bared το 2007 είναι ο αγώνας για το δικαίωμα της επιστροφής των Παλαιστινίων προσφύγων. Αλλά κανείς δε μιλάει γι’ αυτό, ούτε για την ανακατασκευή του Nahr el Bared

Ενδείξεις φόρου τιμής επίσης πλημμύρισαν το Twitter:

@motantawi: Μιά τραγωδία είναι μιά τραγωδία. Η μνήμη της 11ης Σεπτεμβρίου δεν ακυρώνει ή απαλείφει τις μνήμες των τραγωδιών στη Sabra και τι Chatila, οπότε προς τι η σύγκριση;

@rida_faisal: Γιατί λοιπόν δεν γίνεται μιά τεράστια επιμνημόσυνη τελετή για τα θύματα της Sabra και της Chatila; Ειδησεογραφική κάλυψη; Α, ναι, δεν πρόκειται για αμερικανικό αίμα.

@HamzehLattouf: Η #Sabra και η Chatila είναι απεχθή εγκλήματα,  το απεχθέστερο διαπράχθηκε από τον “πολιτισμένο κόσμο”, που άφησε τους δολοφόνους ατιμώρητους

@fadiseikaly: κι εδώ είναι οι 140 χαρακτήρες μου αφιερωμένοι στα θύματα της Sabra και της Chatila το 1982. Ελπίζω στο κώμα του, ο Sharon να βλέπει τα πρόσωπά του κάθε μέρα.

@omerrcelik: Σήμερα είναι η 29η επέτειος της σφαγής στις Sabra και Chatila. Η μέρα ενός από τις πιό κτηνώδεις επιθέσεις στην ιστορία, που διέπραξε το Ισραήλ

@IamDiijah: Ο κόσμος δεν θα τηρήσει ενός λεπτού σιγή για τα 3.500 αθώα θύματα των Παλαιστινίων στη Sabra και τη Chatila

@KShihabi: Σφαγή στις #Sabra και Chatila 16-19/9/1982… Κανείς ακόμα δεν έχει πληρώσει το τίμημα #Palestine #FreePalestine

@hamna_: Αύριο, η επέτειος από της σφαγή στις Sabra και Chatila στις 16-17 Σεπτ. 1982. Αλλά φυσικά, κανείς δεν θα θυμηθεί, όπως θυμήθηκε την 11η Σεπτεμβρίου.

Παρ’ ότι η μνήμη των Sabra και Chatila είναι διαδεδομένη στα social media, η λιβανέζικη μπλογκόσφαιρα παραμένει ως επί πλείστον βουβή σχετικά με το μακελειό.

Όπως και με όλο τον Λιβανέζικο Εμφύλιο Πόλεμο, πολλοί Λιβανέζοι υιοθετούν έναν αέρα επιλήσμονος σιωπής, όπως διαφαίνεται κι από την σχεδόν απόλυτη αποφυγή του θέματος της επετείου των Sabra και Chatila.

Για πολλούς Λιβανέζους, ο Εμφύλιος Πόλεμος και οι ωμότητές του παραμένουν μιά σκοτεινή μνήμη που κανείς ποτέ δεν αναφέρει, καταπνίγοντας τις πληγές.

Αντίθετα, η ζωή συνεχίζεται κανονικά, αδιάφορη για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που κάποτε διαπράχθηκαν σε λιβανέζικο έδαφος.

Κι έτσι, κανείς Λιβανέζος απ’ όσους διέπραξαν τη σφαγή στις Sabra και Chatila, ή οποιαδήποτε σφαγή στον Λιβανέζικο Εμφύλιο Πόλεμο, δεν έχει προσαχθεί ενώπιον της δικαιοσύνης.