Συνάντηση Κορυφής του Global Voices στο Ναϊρόμπι, Κένυα, 2012

Εμείς που μεγαλώσαμε σε χώρες που δεν ήταν «οι πατρίδες» των πατεράδων μας ή που οι γονείς μας είναι διαφορετικών εθνικοτήτων, χαρακτηριζόμαστε ως παιδιά «τρίτης κουλτούρας» [en]. Λόγω της εργασίας και της ζωής των γονιών μας γνωρίσαμε πολλές χώρες και κάποιοι από μας έχουμε ζήσει σε διάφορες ηπείρους κατά τη διάρκεια της παιδικής μας ηλικίας, μάθαμε να μιλάμε πολλές γλώσσες και να κινούμαστε συνεχώς μέσα σε διαφορετικές κουλτούρες υιοθετώντας και ενσωματώνοντας τις συνήθειές τους. Πολλά άτομα μας θεωρούν τυχερούς και η αλήθεια είναι ότι σε μεγάλο βαθμό είμαστε. 

Τι συμβαίνει όμως με τα παιδιά της τρίτης κουλτούρας όταν έχουν μεγαλώσει και είναι πια ενήλικοι; Όταν φτάνει η στιγμή να εγκατασταθούμε σε ένα μέρος (τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα), να κάνουμε παιδιά, να φτιάξουμε μια ζωή και να «ριζώσουμε» κάπου, εμείς τα παιδιά της τρίτης κουλτούρας συχνά διανύουμε μια δύσκολη περίοδο μετάβασης, ούτως ώστε να φτιάξουμε ταυτότητα ενήλικα μιας κουλτούρας. Η αλήθεια είναι ότι πολλοί από μας πολλές φορές ευχηθήκαμε να είχαμε γεννηθεί και μεγαλώσει σε ένα μόνιμο μέρος, να είχαμε ένα δωμάτιο και ένα κήπο που να μας θυμίζει τις παιδικές στιγμές που άλλοι ονομάζουν «σπίτι», διότι εμείς απλά δεν ξέρουμε τι σημαίνει να ανήκεις σε μια χώρα ή σε μια γλώσσα.

Και είναι ακριβώς εδώ που το διαδίκτυο μπαίνει στη ζωή μας, γιατί εδώ βρίσκουμε άλλα παιδιά της τρίτης κουλτούρας, οι οποίοι τώρα είναι πλέον ενήλικες, που συμμετέχοντας σ’ αυτό, αναπτύσσονται. Ασχολούνται με τις επικοινωνίες, την τεχνολογική βιομηχανία, τα διεθνή μέσα, τις ακτιβιστικές οργανώσεις και κάθε είδους δραστηριότητες που προκύπτουν ή αναπτύσσονται χάρη στο διαδίκτυο. Και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι που νιώθουμε σαν σπίτι μας τον κυβερνοχώρο του διαδικτύου· γιατί είναι εδώ όπου κάθε χώρα, κάθε γλώσσα και κάθε κουλτούρα είναι διαθέσιμα σε μας. 

Το Global Voices είναι ένα πάρα πολύ καλό παράδειγμα. Έγινα μέλος του Global Voices, όταν η εξαιρετική πρώην συντάκτριά μας για θέματα Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης Veronica Khokhlova [en] βρήκε το προσωπικό μου ιστολόγιο, το οποίο ήταν γραμμένο στα αγγλικά και μιλούσε για «την ζωή στη λησμονιά εκπατριωτισμού και επαναπατρισμού» στο Βελιγράδι της Σερβίας.

Για να το διευκρινίσω (αν μπορεί τούτο να καταστεί δυνατόν): Μεγάλωσα στην Ισπανία από απόδημους γονείς Σέρβους· ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μεγάλωσα στην Πορτογαλία, εκτός από τρία χρόνια που πέρασα απ’ το Κουβέιτ, όπου έμαθα τα αγγλικά που γράφω. Επίσης πηγαινοέρχομαι συχνά στις Ηνωμένες Πολιτείες, γιατί εκεί ζουν μερικοί συγγενείς μου. Οι μητρικές μου γλώσσες είναι τα σέρβικα (κροατικά, βοσνιακά), πορτογαλικά, αγγλικά· μιλάω ισπανικά, ιταλικά και μπορώ να καταλάβω σλαβομακεδονικά, γαλλικά, ρουμάνικα, βουλγάρικα, ρώσικα, ουκρανικά και κάποιες άλλες. Παρόλο που δεν είχα πολύ ελεύθερο χρόνο, μ’ άρεσε πολύ που έγινα μέλος του Global Voices ως αρχισυντάκτρια στα αγγλικά, ως μέλος των ομάδων της Σέρβικης και Πορτογαλικής GV Lingua.

Μετά από δύο χρόνια ως εθελόντρια, το Global Voices μου πρότεινε να παρευρεθώ στην συνάντηση των πιο ενεργών της αρχισυντακτών, συντακτών και συνεργατών στην Διετή Συνάντηση Κορυφής Πολιτικών Μέσων του 2012 που έλαβε χώρα στο Ναϊρόμπι της Κένυα. Παραδέχομαι ότι η Κένυα είναι μια απ’ τις χώρες που πάντα ήθελα να επισκεφτώ, αλλά ποτέ δεν είχα πάει. Βέβαια, αυτό που συνάντησα εκεί δεν είχε καμία σχέση με αυτό που περίμενα να δω. Για πέντε συναρπαστικές και γεμάτες μέρες βρέθηκα στον παράδεισο των ενηλίκων της τρίτης κουλτούρας.

Την πρώτη μέρα στην συνάντηση της Κορυφής, ένα μέλος της ομάδας της ιταλικής Lingua, ο Abdoulaye Bah [en], ιθαγενής της Γουϊνέας και Ιταλός πολίτης, με πλησίασε και μου είπε: «Ντόμπαρ Ντάν’’ (καλημέρα), με τέλεια προφορά σέρβικων. Πολλοί αφρικανοί σπούδασαν στην Πρώην Γιουγκοσλαβία και ήδη είχα βρεθεί με πολλούς απ’ αυτούς σε διάφορα μέρη του κόσμου και ήταν μια όμορφη έκπληξη να βρεθώ με κάποιον σε μια συνάντηση του Global Voices. Η ζωή του Abdoulaye είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Ο Αμπντουλάγιε ήδη περιέγραψε την συναρπαστική ιστορία δραπέτευσής του απ’ την γενέτειρά του [en] και την άφιξή του στην Ιταλία, όπου δούλεψε για τα Ηνωμένα Έθνη. Αυτό που δεν είχε αναφέρει είναι ότι πριν ήταν στο Βελιγράδι στη Σερβία και ότι τελείωσε το γυμνάσιο εκεί. Περάσαμε λίγη ώρα αναπολώντας την εφηβεία του, αλλά και την Γιουγκοσλαβία του Τίτο τότε, μια ανάμνηση που φτιάξαμε μαζί και που δεν θα μπορούσε να συμβεί αλλού.

Μια μέρα πήγαμε να δούμε ένα ποδοσφαιρικό αγώνα του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος σε ένα μαγαζί του Burger Joint στο Ναϊρόμπι. Τότε ήταν που πολλά μέλη του Global Voices, οι οποίοι ήταν εκεί, με άκουσαν να μιλάω διάφορες γλώσσες και πλέον δεν καταλάβαιναν από πού πραγματικά ήμουν. Στο διάλειμμα βγήκα έξω να καπνίσω ένα τσιγάρο και να μιλήσω για διεθνή πολιτική, ένα θέμα που πέφτει πολύ εύκολα, όταν πρόκειται για συνάντηση μελών του Global Voices. Όταν γύρισα στο τραπέζι μαζί με τους υπόλοιπους ενήλικες της τρίτης κουλτούρας, οι οποίοι συνδέονταν τουλάχιστον με πέντε διαφορετικές χώρες, ο Rafael Tsavkko, ο Βραζιλιάνος, ο οποίος γεννήθηκε στην Πορτογαλία και είναι εσωτερικός οπαδός θεωριών συνωμοσίας, ρώτησε στα πορτογαλικά για ένα άτομο. Ενστικτωδώς εγώ απάντησα στα πορτογαλικά και είπα ότι είναι έξω. Τότε ήταν που ο Ραφαέλ άρχισε μία από τις αστείες σκηνές και ξεφώνισε «Τι;;; Μιλάς και πορτογαλικά;» και συνέχισε τη θεωρία ότι εγώ θα μπορούσα να ήμουν μια μυστική πράκτορας και ότι δεν μπορούσαν να υπάρξουν μυστικά για ‘μένα και πιθανόν να ήμουν ο μοναδικός άνθρωπος που ήξερα ό,τι είχε λεχθεί απ’ τους άλλους. Φυσικά όλα τα ‘λεγε για πλάκα, γι’ αυτό και εγώ του απάντησα ότι με είχαν προετοιμάσει στην παιδική μου ηλικία να γίνω κατάσκοπος, που όμως όταν τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος έμεινα άνεργη. Ακόμα μια ανάμνηση που δεν θα μπορούσε να συμβεί πουθενά αλλού.

Προς το τέλος αυτού του ταξιδιού, συγκεκριμένα στο πάρτυ το τελευταίο βράδυ, η Elena Ignatova απ’ την Π.Γ.Δ.Μ, η Tetyana Bohdanova απ’ την Ουκρανία κάθονταν και μιλούσαμε σε μια γωνιά. Φαίνονταν όλα πολύ φυσιολογικά, αν εξαιρέσουμε το γεγονός ότι κάθε μία μιλούσε στην δική της γλώσσα και, αφού είμασταν εξοικιωμένες με το θέμα, η μία καταλάβαινε την άλλη πάρα πολύ καλά. Μια στιγμή είδαμε ότι ο συνιδρυτής του Global Voices, Ethan Zuckerman [en], ήταν κοντά μας και έκανε προσπάθεια να μας ακούσει. Τον φωνάξαμε για να έρθει κοντά μας και αυτό που μας είπε αυτός ήταν ότι προσπαθούσε να καταλάβει σε ποια γλώσσα μιλούσαμε και δεν μπορούσε να καταλάβει. Όταν του εξηγήσαμε ότι η κάθε μία μιλούσε στην δική της γλώσσα, ξαφνιάστηκε και μετά χαμογελώντας μας είπε: «Αυτό ακριβώς είναι το Global Voices».

Πιστοί στην παράδοση του Global Voices, το βράδυ τελείωσε με όλους μαζί να τραγουδάμε a capella και με τις διαφορετικές μας προφορές μια παράφωνη έκδοση του «Bohemian Rhapsody» των Queen. Γιατί εδώ, σ’ αυτό το μέρος του διαδικτύου, που είναι ένα κολάζ διαφόρων κουλτουρών και απόψεων, είναι όπου καταλήγουν τα παιδιά της τρίτης κουλτούρας, όταν μεγαλώνουν.