Η Γαλλία κι η Παγκόσμια Τράπεζα αρωγoί στις διαπραγματεύσεις των αφρικανικών εθνών για συμβάσεις εξορύξεων

Για τον εορτασμό της 40ης επετείου των νομισματικών συμφωνιών της Ζώνης Φράγκου [en], ο πρόεδρος της Ακτής του Ελεφαντοστού, Alassane Ouattara [en], και ο γάλος υπουργός Οικονομικών, Pierre Moscovici, δημοσίευσαν από κοινού ένα κείμενο στο οποίο συνιστούν την δημιουργία μιας πρωτοβουλίας που στόχο θα έχει το τέλος «της υπερβολικής εκμετάλλευσης των αποθεμάτων της Αφρικής» [fr].

Σε συνέχεια αυτής της επίσημης ανακοίνωσης, η Παγκόσμια Τράπεζα αναφέρει σε δελτίο τύπου ότι δημιούργησε ένα ταμείο για να επιτύχουν οι αφρικανικές χώρες μία καλύτερη διαπραγμάτευση των φυσικών πόρων τους. Αυτό το μέτρο φαίνεται να επισημαίνει επισήμως όχι μόνο τις αποτυχίες των αφρικάνικων κυβερνήσεων στο να επωφεληθούν από τους πόρους τους, αλλά και στα δυσανάλογα οφέλη που αντλούνται από διεθνείς φορείς.

Μια επείγουσα ανάγκη για δικαιότερες συμφωνίες

Ότι αυτό το μέτρο έχει ως στόχο να «προωθήσει δίκαιες και ισότιμες εμπορικές συμβάσεις» είναι η βασική πληροφορία που πρέπει να κρατήσουμε από αυτό το κοινό κάλεσμα. Ωστόσο, το δελτίο τύπου κάνει επίσης αναφορά στο συχνά αμφιλεγόμενο παρελθόν μεταξύ της Γαλλίας και των πρώην αποικιών της.

Ο κ. Ouattara δήλωσε το εξής [fr]:

Nous entendons lutter contre le décalage qui demeure, trop souvent, entre une vision datée et pessimiste de l’Afrique et le dynamisme économique actuel du continent. L’Afrique du XXIème est en mouvement, en croissance, riche de ses réserves naturelles et désireuse de démocratie. [..] La relation entre la France et l’Afrique doit pour cela être redéfinie, comme l’a souhaité le Président de la République française.

Προτιθέμεθα να καταπολεμήσουμε το χάσμα που συχνά απαντάται μεταξύ μίας απαρχαιωμένης και απαισιόδοξης οπτικής της Αφρικής και της τρέχουσας που χαρακτηρίζεται από έναν οικονομικό δυναμισμό. Η Αφρική του 21ου αιώνα είναι δραστήρια, μεγαλώνει και είναι πλούσια σε φυσικά αποθέματα, ενώ αποζητά και την Δημοκρατία. [..] Η σχέση μεταξύ Γαλλίας και Αφρικής θα πρέπει έτσι να επαναπροσδιοριστεί, όπως επιθυμεί και ο γάλλος Πρόεδρος.


Βίντεο της συνάντησης του Ouattara και του Moscovici, μεταφορτωμένο από το AbidjanNetTV.

Στο Τόγκο, η  République Togolaise σχολίασε σχετικά με το πρότζεκτ και σημείωσε [fr]:

Dans leur tribune, Alassane Ouattara et Pierre Moscovici appellent de leurs voeux une relation redéfinie entre la France et l'Afrique, après des décennies de liens ambigus, parfois teintés de corruption, entre Paris et ses anciennes colonies.

Στο forum τους, οι Alassane Ouattara και Pierre Moscovici αξιώνουν μία επαναπροσδιορισμένη σχέση μεταξύ Γαλλίας και Αφρικής, μετά από δεκαετίες σκοτεινού παρασκηνίου, με μερικές φορές την υπόνοια διαφθοράς, μεταξύ του Παρισιού και των πρώην αποικιών του.

Στην Jeune Afrique, ο Stéphane Ballong, αναφερόμενος στον Makhtar Diop, Αντιπρόεδρο της Παγκόσμιας Τράπεζας για την Αφρική, σημείωσε την αποτυχία των αφρικανικών κυβερνήσεων [fr] μέχρι σήμερα και παρέθεσε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το περιεχόμενο του Ταμείου Βοήθειας για δικαιότερες συμβάσεις:

“Un ministre des mines ou des finances ne dispose pas forcément des ressources nécessaires pour employer l’expertise la meilleure au monde pour négocier des contrats équilibrés.” Il s’agit donc d’essayer de combler cette défaillance en fournissant  aux pays d’Afrique, l’assistance technique nécessaire (ressources financières et humaines) pour obtenir de meilleures conditions contractuelles [..]

«Ένας υπουργός Ορυχείων ή Οικονομικών δεν έχει κατ’ ανάγκη τους απαιτούμενους πόρους για να χρησιμοποιήσει την καλύτερη τεχνογνωσία στον κόσμο, για να διαπραγματευτεί ισοσκελισμένες συμβάσεις». Πρέπει να προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την αδυναμία, παρέχοντας την απαραίτητη τεχνική βοήθεια (οικονομική και μέσω ανθρώπινων πόρων στις χώρες της Αφρικής, ώστε να επιτυγχάνονται καλύτεροι όροι στις συμβάσεις [.]

Πρόσθεσε [fr]:

Cinq grands domaines devront être couverts  par ce fonds : les conseils juridiques pour améliorer les modalités contractuelles des investissements dans les industries extractives, en amont les diagnostics sur la capacité institutionnelle des États, l’aide technique relative aux risques sociaux, les conseils pour des politiques publiques visant à développer des pôles de croissance en amont et en aval de l’industrie extractive. La France s’est engagée à apporter une contribution de quelque 15 millions d’euros qui seront repartis entre la Banque mondiale et la Banque africaine de développement.

Πέντε βασικοί τομείς πρέπει να καλυφθούν από το Ταμείο αυτό: νομικές συμβουλές για την βελτίωση των όρων των συμβάσεων στη μεταλλευτική βιομηχανία, ανάντη διαγνωστικά για τη θεσμική ικανότητα των κυβερνήσεων, τεχνική βοήθεια σχετικά με αντιμετώπιση κοινωνικών κινδύνων, δημόσια παροχή συμβουλών πολιτικής με στόχο την ανάπτυξη πόλων ανάπτυξης ανάντη και κατάντη της μεταλλευτικής βιομηχανίας. Η Γαλλία έχει δεσμευτεί να παρέχει μία συμβολή της τάξεως των 15 εκατ. ευρώ περίπου, η οποία και θα διανεμηθεί μεταξύ της Παγκόσμιας Τράπεζας και της αφρικανικής Τράπεζας Ανάπτυξης.
Kailo Mines, Democratic Republic of the Congo by <a href="http://www.flickr.com/photos/julien_harneis/">Julien Harneis</a> on Flickr (CC-license-2.0)

Ορυχεία Kailo, Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό του Julien Harneis στο Flickr (CC-license-2.0)

Ένα μέτρο κατά της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας στην Αφρική;

Πολλοί παρατηρητές υπαινίσσονται ότι αυτά τα μέτρα στόχο έχουν την αντιστάθμιση της ολοένα και αυξανόμενης επιρροής της Κίνας στην Αφρική [fr]. Ο Philippe Hugon, Διευθυντής Ερευνών στο IRIS (Ινστιτούτο Διεθνών και Στρατηγικών Σχέσεων), δεν παρέλειψε να σημειώσει την ειρωνεία [fr] της κατάστασης:

Dans le fond, les relations que la Chine entretient avec l'Afrique ressemble avec ce qui se faisait en France il y a une trentaine d'années : des liens forts dans le champs du politique, une non dissociation des liens public/privé et une importante corruption. Le tout sans être très regardant sur les situations environnementale et sociale.

Ουσιαστικά, η σχέση που έχει η Κίνα με την Αφρική είναι παρόμοια με ό,τι συνέβαινε με την Γαλλία πριν από 30 χρόνια: ισχυροί δεσμοί στον τομέα της πολιτικής, μη-διαχωρισμός των δημόσιων και ιδιωτικών σχέσεων μαζί με ένα σημαντικό ποσοστό διαφθοράς. Όλα αυτά δίχως να αναφερθούμε στο περιβάλλον και την κοινωνική κατάσταση.

Ο Bacary Gill στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό σημείωσε τα διαφορετικά στυλ ανάπτυξης [fr] της Γαλλίας και της Κίνας στην Αφρική:

La Chine a été un moteur pour la construction d'infrastructures. Elle fait également renaître des projets jugés insuffisamment rentables par les entreprises occidentales. Mais, certaines industries africaines naissantes ont été touchées par la concurrence chinoise, et la population locale ne bénéficie pas toujours de l'effet d'aubaine de ces nouveaux projets, en raison d'un taux insuffisant de “local content”, c'est-à-dire d'embauche et de sous-traitance locale. [..] Malgré des liens forts avec un certain nombre d’États africains, la France a eu tendance, sur le long terme, à se retirer de ce continent. Le poids des investissements, la présence militaire, tous les indicateurs vont dans ce sens.

Η Κίνα αποτελεί έναν οδηγό στην κατασκευή υποδομών. Φέρει επίσης μία ανάσα ζωής σε πρότζεκτ τα οποία θεωρούνται μη επαρκώς κερδοφόρα από τις δυτικές εταιρείες. Ωστόσο, κάποιες νεογέννητες αφρικανικές βιομηχανίες υποφέρουν από τον κινέζικο ανταγωνισμό, με τον τοπικό πληθυσμό να μην επωφελείται πάντα από τις πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις αυτών των νέων πρότζεκτ, εξαιτίας του ανεπαρκούς ρυθμού «τοπικού περιεχομένου» π.χ. τοπική απασχόληση και υπεργολαβία. [..] Παρά τους ισχυρούς δεσμούς με μια σειρά αφρικανικών κρατών, η Γαλλία από καιρό τείνει να απομακρύνεται από την ήπειρο. Το ύψος των επενδύσεων, το μέγεθος της στρατιωτικής παρουσίας και γενικότερα τα πάντα δείχνουν προς αυτήν την κατεύθυνση.

Παρ’ όλα αυτά, αυτή η πρωτοβουλία φαίνεται να δείχνει ότι η Γαλλία δεν είναι διατεθειμένη να αφήσει την Κίνα να επεκτείνει την επιρροή της χωρίς αντίσταση. Μια συνέντευξη με τον κ. Moscovici για την Jeune Afrique επιβεβαίωσε τις επιθυμίες της Γαλλίας.

Ο γάλλος υπουργός Οικονομικών δήλωσε [fr]:

L'Afrique subsaharienne ne représente que 3 % des exportations et des importations françaises, avec à peu près 14 milliards d'euros d'importations et 12 milliards d'exportations. C'est trop peu. Je ne veux pas critiquer la Chine, je trouve cela désuet. C'est en réorientant le partenariat entre la France et l'Afrique vers l'investissement que nous trouverons de meilleures réponses. En aidant nos entreprises à mieux appréhender le risque, qu'elles tendent à surévaluer ; à aller de l'avant, en donnant une priorité au secteur de l'énergie où nous avons une grande expertise. Nous n'avons pas à avoir peur des Chinois.

Στην υπο-Σαχάρια Αφρική αντιστοιχεί μόνο το 3% των γαλλικών εισαγωγών και εξαγωγών, περίπου 14 δισ. ευρώ σε εισαγωγές και τα 12 δισ. ευρώ σε εξαγωγές. Δεν είναι αρκετό. Δεν θέλω να επικρίνω την Κίνα, το θεωρώ ξεπερασμένο. Με τον επαναπροσανατολισμό της συνεργασίας μεταξύ Γαλλίας και Αφρικής σχετικά με τις επενδύσεις, θα έχουμε καλύτερα αποτελέσματα. Θα βοηθήσουμε τις επιχειρήσεις μας να κατανοήσουν καλύτερα τον κίνδυνο που ενέχει η τάση να υπερεκτιμούν και να προχωρήσουν προς τα εμπρός, θα δώσουμε προτεραιότητα στον τομέα της ενέργειας, όπου έχουμε μεγάλη εμπειρία. Δεν έχουμε τίποτα να φοβηθούμε από την Κίνα.

Στη Μαδαγασκάρη, ο ρόλος της Κίνας στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της χώρας, ιδίως στην παράνομη υλοτομία ροδόξυλου, έχει συζητηθεί λεπτομερώς. Ωστόσο, ο ρόλος της Γαλλίας στην πολιτική κρίση του 2009 στη Μαδαγασκάρη έχει κάνει τους τοπικούς παρατηρητές επιφυλακτικούς απέναντι στις γαλλικές πρωτοβουλίες για βοήθεια στην Αφρική.

Σχετικά με αυτό, η Lalatiana αναφέρθηκε στις δυσκολίες της γαλλόφωνης Αφρικής [fr] μετά την αποικιοκρατία, και έλαβε αυτό το σχόλιο από τον Rajo Rajaonarivelo:

Il est indéniable que les français ont voulu implanter des modèles de gouvernance et des gouvernants qui servent leurs intérêts dans les pays anciennement colonisés. Mais, comme on dit, it takes two to tango, il faut bien que nos gouvernants soient d’accord. Etait-ce le cas ? à nous tous d’y répondre. Sur un autre plan, avant la colonisation et même quelques années après, nous avions atteint l’auto-suffisance en riz. Il y a même eu des années où Madagascar en exportait. Aujourd’hui, nous sommes obligés d’importer 200 000 à 300 000 tonnes par an. Je ne pense pas que la France ou le Royaume-uni ait un quelconque intérêt là-dedans.

Είναι αναμφισβήτητο ότι οι Γάλλοι ήθελαν να καθιερώσουν πρότυπα διακυβέρνησης και κυβερνήσεις που εξυπηρετούσαν τα συμφέροντά τους σε πρώην αποικίες. Αλλά, όπως λένε, χρειάζονται δύο για να χορέψουν ταγκό’ νομίζω θα συμφωνήσουν οι κυβερνώντες μας. Επρόκειτο τελικά για ένα τέτοιο σενάριο; Είναι στο χέρι όλων μας να απαντήσουμε. Σε ένα άλλο επίπεδο, πριν από την αποικιοκρατία, ακόμα και για λίγα χρόνια μετά, ήμασταν αυτάρκεις όσον αφορά το ρύζι. Υπήρχαν ακόμη και χρόνια, όπου η Μαδαγασκάρη το εξήγαγε. Σήμερα, είμαστε αναγκασμένοι να εισάγουμε 200.000 με 300.000 τόνους το χρόνο. Δεν νομίζω ότι αυτό συμφέρει την Γαλλία ή το Ηνωμένο Βασίλειο.

Φαίνεται να υπάρχει λοιπόν μία συναίνεση στο ότι οι αφρικανικές χώρες πρέπει να κατανοήσουν καλύτερα το πώς να διαπραγματεύονται την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων τους. Αν το μέτρο αυτό οδηγήσει πράγματι σε δικαιότερες συμβάσεις, είναι αμφίβολο το κατά πόσο κάποιος θα πρέπει να ανησυχήσει για το αν σχεδιάστηκε με ειδικούς γεωπολιτικούς στόχους κατά νου.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.