Ισπανία: Κερδίζουν οι τράπεζες, χάνει ο λαός

Αυτό το άρθρο αποτελεί μέρος του ειδικού μας αφιερώματος Η Ευρώπη σε κρίση.

Η εταιρεία συμβούλων Oliver Wyman, η οποία αξιολογεί την αντοχή των πιο σημαντικών ισπανικών τραπεζών (ή την έλλειψή της), δημοσιοποίησε τα συμπεράσματά της: οι τράπεζες θα χρειαστούν 52 δις ευρώ για να ξεπεράσουν την επισφαλή κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει εξαιτίας της φούσκας των ακινήτων αλλά και διοικητικών αστοχιών.

Αλλά πώς βρέθηκαν οι τράπεζες σε αυτήν την κατάσταση; Η εξήγηση μπορεί να εντοπιστεί στο εξής δεδομένο: ότι το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων που εκτιμάται ότι θα χρειαστούν θα πρέπει να μοιραστεί μεταξύ της BFA/Bankia (26,4 δις ευρώ), της Catalunya Caixa (7,8 δις), της Novacaixagalicia (6,4 δις) και της Banco de Valencia (3 δις).

Οι συγκεκριμένες τράπεζες και τα ταμιευτήρια, που βρίσκονται τώρα σε αυτήν τη δύσκολη θέση, παραδοσιακά ελέγχονταν από πολιτικούς, που τις χρησιμοποιούσαν όχι μόνο για να βολεύουν φίλους και συγγενείς [es] αμφιβόλου ικανότητας σε θέσεις μεγάλης ευθύνης και υψηλών αποδοχών, αλλά και σαν ένα είδος προσωπικού κουμπαρά, από τον οποίο χρηματοδοτούσαν κάθε λογής μεγαλεπήβολα σχέδια [es].

Όπως λέει στο Twitter ο Χοσέ Μάτα (José Mata) [es]:

Protests from 25th-29th September in Madrid. Photo from the Facebook page of Redes Quinto Poder.

Διαμαρτυρίες στη Μαδρίτη από τις 25-29 Σεπτεμβρίου. Φωτογραφία από τη σελίδα των Redes Quinto Poder (Δικτύων της Πέμπτης Εξουσίας) στο Facebook.

@JMataMata: “HEMOS vivido por encima de VUESTRAS posibilidades”. Comentaba un político consejero de una Caja de Ahorros. #rescate #cajas #bancomalo

@JMataMata: “ΕΜΕΙΣ ζήσαμε πάνω από τις δυνατότητές ΣΑΣ”. Σχολίαζε ένας πολιτικός-διευθυντής Ταμιευτηρίου. #bailout #banks #badbank

Το tweet του Ανίμπαλ Φερνάντεθ (Anibal Fernández) [es] δίνει μια ιδέα της γενικότερης αίσθησης:

@anibalochevi: y xq lo hayan hecho mal unos señores q x cierto ahora estan gobernando hemos de pagar el #rescate el resto(todos)? pues no me parece bien

@anibalochevi: επειδή δηλαδή ορισμένοι, που παρεμπιπτόντως είναι τώρα και στην κυβέρνηση, τα έκαναν μούσκεμα, πρέπει εμείς οι υπόλοιποι (όλοι!) να πληρώσουμε για το #bailout; Δεν το βρίσκω σωστό

Με τη σειρά τους, οι τράπεζες είναι υπόλογες διότι φούσκωναν τη φούσκα των ακινήτων χρηματοδοτώντας επιχειρήσεις στον τομέα των κατασκευών, οι οποίες οικοδομούσαν συνεχώς και παντού (τρεφόμενες, με τη σειρά τους, από τον ανεξέλεγκτο δανεισμό που τους παρείχαν οι γερμανικές τράπεζες [es]). Εν συνεχεία, οι ίδιες αυτές τράπεζες ανέλαβαν να δώσουν ενυπόθηκα δάνεια ώστε να πουληθούν αυτά τα ακίνητα. Η επείγουσα ανάγκη για πωλήσεις και γρήγορο κέρδος είχε σαν συνέπεια να δοθούν στεγαστικά δάνεια σε ανθρώπους με επισφαλείς θέσεις εργασίας, που εκ των πραγμάτων θα δυσκολεύονταν να ανταποκριθούν στην καταβολή των δόσεων καθ’ όλη τη -μακρά- διάρκεια των συμβάσεων δανεισμού (20 ή 30 χρόνια, ή και παραπάνω). Και όχι μόνο “για ένα κεραμίδι”: σε πολλές περιπτώσεις οι τράπεζες έπεισαν δανειολήπτες να αυξήσουν τον δανεισμό τους προκειμένου να αγοράσουν δεύτερη, εξοχική κατοικία.

Η πρακτική αυτή είχε δύο συνέπειες: η πρώτη είναι ότι, με τη δημιουργία σχεδόν πλασματικής ζήτησης, οι τιμές των ακινήτων στην Ισπανία εκτοξεύτηκαν [es], σε σημείο να καταστούν από τις πιο υψηλές σε ολόκληρη την ΕΕ. Η δεύτερη είναι ότι, όταν η φούσκα των ακινήτων έσκασε, οι τράπεζες βρέθηκαν με μεγάλο ποσοστό των κεφαλαίων τους επενδεδυμένο σε ακίνητα που είναι πρακτικά αδύνατον να πουληθούν, καθώς και με έναν σημαντικό αριθμό δανείων που είναι απίθανο να αποπληρωθούν, από οικογένειες που υποθήκευσαν το ίδιο τους το σπίτι και που τώρα πετάγονται στον δρόμο όταν η τράπεζα κατάσχει την περιουσία τους.

Cristóbal Montoro, Minister of Finance, by Forges. Image from the blog of Izquierda Unida-Almuñécar

Ο Cristóbal Montoro, Υππουργός Οικονομικών, του Forges. Εικόνα από το ιστολόγιο της Ενωμένης Αριστεράς (δήμου Almuñécar)

Τώρα λοιπόν, οι ίδιες αυτές τράπεζες στρέφονται στην κυβέρνηση -δηλαδή σε όλους τους Ισπανούς- ζητώντας από αυτήν να ενισχύσει τα περιουσιακά τους στοιχεία. Μεταξύ 2010 και 2011, οι ισπανικές κυβερνήσεις ενίσχυσαν αυτές τις τράπεζες με 11 δις ευρώ, χρήματα που πλέον θεωρούνται χαμένα, και που βέβαια αύξησαν το δημόσιο έλλειμμα, όπως παραδέχεται ο Υπουργός Οικονομικών, Κριστόμπαλ Μοντόρο (Cristóbal Montoro) [es]. Και τώρα, προκειμένου να συνεχίσει να ενισχύει τις τράπεζες με τα κεφάλαια που απαιτούνται σύμφωνα με την Oliver Wyman, η Ισπανία θα υποχρεωθεί να ζητήσει τη διάσωση των τραπεζών της από την Ευρώπη, πράγμα που σημαίνει ότι το ισπανικό Δημόσιο θα αναλάβει την ευθύνη της αποπληρωμής αυτών των ευρωπαϊκών δανείων. Προκειμένου δε να καλύψει αυτό το χρέος καθώς και τα σχετικά τοκοχρεολύσια, το ισπανικό Δημόσιο θα αναγκαστεί να εκδώσει τίτλους κρατικού χρέους, που θα δεσμεύσουν μεγάλο μέρος του γενικού προϋπολογισμού του για το 2013. Για τον λόγο αυτό, η κυβέρνηση προχωρά σε δραστικές περικοπές του προϋπολογισμού στους τομείς της υγείας, του πολιτισμού, της εκπαίδευσης…

Όπως εξηγεί ο Βισένς Ναβάρο (Vicenç Navarro) [es], καθηγητής οικονομίας και πολιτικών επιστημών, στο ιστολόγιο Rebelión (Εξέγερση) [es]:

El ciudadano normal y corriente, que no ha tenido ninguna responsabilidad en la creación de la burbuja inmobiliaria, es el que tendrá que pagar el pato y la deuda. Es una situación profundamente injusta, pues es ahora el Estado el que garantizará que la deuda de tales bancos se pague a sus acreedores. Es difícil diseñar un sistema más injusto.

Lo justo hubiera sido que fueran los bancos los que pagaran por sus errores y absorbieran las pérdidas. O al menos que se pactara entre el acreedor y el deudor la absorción de las pérdidas. En cambio, a partir de ahora, es el acreedor –nacional o extranjero- el que sale siempre ganando, y nunca perdiendo. Y si no se le puede pagar privadamente, que sea el ciudadano medio el que le pague a través del Estado.

Esto es lo que se llama rescate al sistema financiero. Y como parte de esta deuda privada la tiene la banca extranjera (y de una manera muy marcada la banca alemana) tal rescate financiero es, como ha ocurrido en Grecia, Portugal e Irlanda, un rescate a la banca alemana (y en menor medida a la francesa). Y, de nuevo, si la banca no paga la deuda privada que tiene, la pagará el Estado español. Es la socialización de las pérdidas, haciendo al Estado responsable de la deuda bancaria.

Ο απλός πολίτης, που δεν έχει καμία ευθύνη για τη δημιουργία της φούσκας των ακινήτων, είναι αυτός που καλείται να σηκώσει το βάρος του χρέους. Πρόκειται για βαθύτατη αδικία, δεδομένου ότι το Κράτος θα εγγυηθεί τώρα στους πιστωτές αυτών των τραπεζών την αποπληρωμή των οφειλών τους. Δύσκολα θα μπορούσε κανείς να σχεδιάσει ένα πιο άδικο σύστημα.

Το σωστό και δίκαιο θα ήταν οι τράπεζες αυτές να πληρώσουν για τα λάθη τους και να υποστούν τις απώλειές τους στο ακέραιο. Ή έστω, οι απώλειες αυτές να κατανεμηθούν με κάποιον τρόπο μεταξύ των τραπεζών και των πιστωτών τους. Αντ’ αυτού, από εδώ και πέρα, θα είναι ο εκάστοτε πιστωτής -αλλοδαπός ή εγχώριος- που θα βγαίνει πάντοτε κερδισμένος, ποτέ χαμένος. Και αν δεν μπορεί να τον αποπληρώσει ο ιδιώτης οφειλέτης του, αναλαμβάνει να το κάνει ο απλός πολίτης μέσω του Κράτους.

Αυτό λοιπόν το ονομάζουν “διάσωση του οικονομικού συστήματος”! Και με δεδομένο ότι ένα μεγάλο μέρος αυτού του ιδιωτικού χρέους βρίσκεται στα χέρια ξένων τραπεζών (γερμανικών κυρίως), μια τέτοια “διάσωση” -όπως έγινε άλλωστε και στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία- ουσιαστικά διασώζει τις γερμανικές (και, σε μικρότερο βαθμό, τις γαλλικές) τράπεζες. Και πάλι, αν η τράπεζα δεν αποπληρώσει το ιδιωτικό της χρέος, θα το κάνει το ισπανικό Δημόσιο. Πρόκειται για κοινωνικοποίηση της ζημιάς, που καθιστά το Δημόσιο υπόλογο για τα χρέη των τραπεζών.

Ο blogger utopiacarmona [es] σχολιάζει:

Dicho en otras palabras, el estado se ha convertido en en el principal asegurador de las pérdidas de la especulación financiera, y utiliza todos los mecanismos y recursos a su alcance, incluyendo nuestro dinero y nuestros derechos, para que la banca no pierda ni un sólo euro de lo que apostó, y eso que se supone que es una economía de libre mercado. Libre, para que la gente normal pierda, libre, para que los bancos ganen siempre.

Με άλλα λόγια, το Δημόσιο έχει αναλάβει τον ρόλο του εγγυητή για τις απώλειες των κερδοσκόπων, και χρησιμοποιεί όλους τους μηχανισμούς και τους πόρους που διαθέτει, περιλαμβανομένων των δικών μας χρημάτων και δικαιωμάτων, προκειμένου η τράπεζα να μη χάσει ούτε ένα ευρώ από τα λεφτά που τζόγαρε, κι αυτό υποτίθεται ότι είναι το νόημα της ελεύθερης αγοράς! Ελεύθερης, ώστε να χάνει ο λαός, ελεύθερης, ώστε οι τράπεζες να κερδίζουν πάντα.

Ο χρήστης La Clave (Το Κλειδί) [es] το συνοψίζει ως εξής:

Privatizan las Ganancias y Socializan las perdidas.

Ιδιωτικοποιούν τα κέρδη, κοινωνικοποιούν της ζημιές.

Αυτό το άρθρο αποτελεί μέρος του ειδικού μας αφιερώματος Η Ευρώπη σε κρίση.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.