Ουγκάντα: Μπορεί ένα δημοφιλές βίντεο να σταματήσει τον Kony;

Μια ταινία με στόχο να κάνει τον Joseph Kony, έναν ηγέτη ανταρτών της Ουγκάντας που καταζητείται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, “διάσημο”, προκειμένου να αυξηθεί η υποστήριξη για τη σύλληψή του, γνώρισε καταιγιστική διάδοση στο διαδίκτυο, βάζοντας το hashtag #StopKony στα δημοφιλή θέματα του Twitter, ενώ παράλληλα προκαλεί κύμα αντιδράσεων από bloggers, οι οποίοι ανησυχούν ότι η ταινία και η σχετική εκστρατεία είναι υπεραπλουστευμένες.

Η τριαντάλεπτη ταινία έχει από κοινού τόσο στο Vimeo όσο και στο YouTube 20 εκατομμύρια προβολές, και τις δύο τελευταίες μέρες  έτυχε της προσοχής διάσημων προσωπικοτήτων όπως η Rihanna, η Zooey Deschanel, ο Ryan Seacrest, η Ellen DeGeneres, καθώς και χιλιάδες άλλων:

@thaRadBrad: Είμαι στο YouTube εδώ και μερικά χρόνια τώρα αλλά δεν έχω ξαναδεί ποτέ ένα βίντεο να γίνεται τόσο δημοφιλές όσο το Kony 2012. Απολύτως παράλογο. #stopkony

@WillGorsuch: Είμαι σίγουρος ότι πάνω από 5 εκατομμύρια άνθρωποι έμαθαν ποιος ήταν ο Kony σήμερα #StopKONY

Η ταινία, σε σκηνοθεσία και σενάριο του συνιδρυτή της ΜΚΟ Invisible Children, Jason Russell, αξιοποιεί δημοφιλή βίντεο από το YouTube, κλιπς από τις προηγούμενες ταινίες των Invisible Children (αποσπασματικά γυρισμένες στην Ουγκάντα), απευθύνσεις στη δύναμη των κοινωνικών μέσων, και πλάνα με τον νεαρό γιο του Russell να ενθαρρύνει τους θεατές “να καταστήσουν τον Joseph Kony διάσημο, όχι πανηγυρίζοντας για αυτόν, αλλά με το να κορυφώσουν την υποστήριξη κατά της σύλληψής του, δημιουργώντας ακόμα ένα σημείο αναφοράς για τη διεθνή δικαιοσύνη”.

Ο Russell κατευθύνει τους θεατές να “παροτρύνουν” διάσημες προσωπικότητες και πολιτικούς ιθύνοντες στη διάδοσή του, συμβάλλοντας έτσι στην ευαισθητοποίηση περί του ζητήματος, και να ενθαρρύνουν την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών να διασφαλίσει τη σύλληψη του Kony το 2012.  Οι θεατές καλούνται να αγοράσουν ένα “πακέτο δράσης” που περιέχει βραχιόλια και αφίσες, και να  “Καλύψουν τη Νύχτα” (Cover the Night) στις 20 Απριλίου, κρεμώντας αυτές τις αφίσες στις κοινότητές τους. Ο Russell προειδοποιεί:

Για να πραγματοποιηθεί φέτος η σύλληψη του Kony, ο στρατός της Ουγκάντα πρέπει πρώτα να τον βρει. Για να τον βρουν, χρειάζονται  τη τεχνολογία και την κατάρτιση ώστε να τον εντοπίσουν στην απέραντη ζούγκλα. Σε αυτό εδώ το σημείο χρειάζονται οι Αμερικάνοι σύμβουλοι. Αλλά για να είναι εκεί οι Αμερικάνοι σύμβουλοι, η κυβέρνηση της Αμερικής πρέπει να τους αναπτύξει. Το έκαναν αυτό, αλλά εάν η κυβέρνηση δεν πιστέψει ότι ο κόσμος νοιάζεται για την σύλληψη του Kony, η αποστολή θα ακυρωθεί. Προκειμένου να ενδιαφερθεί ο κόσμος, πρέπει να μάθει.  Και θα μάθει μόνο εάν το όνομα του Kony είναι παντού.

Η ταινία γνωρίζει σκληρή κριτική από τους netizens στην Ουγκάντα και σε άλλες περιοχές, πολλοί από τους οποίους αντιμετωπίζουν με δυσπιστία την αντίληψη των Invisible Children για την μακρόχρονη εξεγερσιακή πορεία του Lord's Resistance Army (LRA) και την εστίαση της ταινίας στη σύλληψη του Kony ως τον τρόπο για να τερματιστoύν οι συρράξεις. Η δημοσιογράφος από την Ουγκάντα και συντάκτης του Global Voices Rosebell Kagumire σχολιάζει στο Twitter:

@RosebellK: αυτή η απλοποίηση μίας ιστορίας εκατομμυρίων ανθρώπων στη Β.#Uganda δεν είναι αποδεκτή #KONY2012

Η  Rosebell επίπλεον δημοσιεύει ένα δικό της βίντεο, μοιράζοντας τις σκέψεις της για την ταινία:

Η blogger και ακτιβίστρια της διασποράς Solome Lemma από την Αιθιοπία επίσης κριτικάρει αυτό που βλέπει ως  “έλλειψη πλαισίου και αφηγηματικής διαβάθμισης” της ταινίας:

[Στο] βίντεο, ο ιδρυτής των Invisible Children λέει στο νεαρό γιο του ότι ο Kony είναι κακός και πρέπει να φύγει.  Ο μπαμπάς θα εργασθεί για να εξασφαλίσει την σύλληψή του. Δηλώνει, πως “εάν επιτύχουμε, θα αλλάξουμε την εξέλιξη της ανθρώπινης ιστορίας.” Πόσο ταπεινή προσπάθεια! Απλούστατα, μια μακρά κοινωνικοοικονομική και πολιτική σύγκρουση που έχει διαρκέσει 25+ χρόνια εμπλέκοντας διαφορετικά κράτη και φορείς, έχει υποβαθμιστεί  σε μια ιστορία καλού εναντίον κακού. Και εφόσον ένα παιδί τριών ετών μπορεί να καταλάβει, μπορείτε και εσείς. Δεν χρειάζεται να μάθετε τίποτα για τα παιδιά, την Ουγκάντα ή την Αφρική. Δεν έχετε παρά να κάνετε εκκλήσεις, να κολλήσετε φυλλάδια, να τραγουδάτε τραγούδια και θα απελευθερώσετε ένα φτωχό ξεχασμένο και αόρατο λαό.

Ο ποιητής και μουσικός από την Ουγκάντα, Musa Okwonga, επισημαίνει ότι η ταινία δεν αναφέρει δύο βασικούς παράγοντες στη σύγκρουση και την πιθανή επίλυσή της-ο πρόεδρος της Ουγκάντας Yoweri Museveni και οι τοπικοί ακτιβιστές ήδη εργάζονται για την αντιμετώπιση του προβλήματος:

Ο Joseph Kony το κάνει ήδη αυτό εδώ και πολύ, πολύ, πολύ καιρό.  Πρωτοεμφανίστηκε σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα νωρίτερα, την ίδια περίπου εποχή που ο πρόεδρος της Ουγκάντα Yoweri Museveni ανέλαβε την εξουσία. Κατά συνέπεια, οι τύχες αυτών των δύο ηγετών θα πρέπει, νομίζω, να εξετάζονται μαζί. Ωστόσο, παρόλο που ο πρόεδρος Museveni πρέπει να είναι αναπόσπαστο κομμάτι σε οποιαδήποτε λύση αυτού του προβλήματος, δεν τον άκουσα να αναφέρετε ούτε μία φορά στο 30λεπτο βίντεο. Νομίζω ότι αυτό αποτελεί μία κρίσιμη παράλειψη. Η Invisible Children ζήτησε από τους θεατές να επιδιώξουν την εμπλοκή πολιτικών υπευθύνων της Αμερικής και διασήμων προσωπικοτήτων, αλλά -κι αυτό είναι μεγάλο φάουλ – δεν τους σύστησε σε πολλούς πολίτες της Βόρειας Ουγκάντας που έχουν ήδη κάνει φανταστική δουλειά, τόσο στις τοπικές κοινότητές τους όσο και στη διασπορά. Δεν ζήτησε στους θεατές του να επιδιώξουν διπλωματική πίεση στην κυβέρνηση του Προέδρου Museveni.

Joseph Kony – ο αρχηγός του Lord's Resistance Army (LRA). Η φωτογραφία δημοσιεύθηκε από το χρήστη του Flickr Chris Shultz με άδεια Creative Commons (CC BY-SA 2.0).

Πολλοί και διάφοροι άνθρωποι που γνωρίζουν τη σύγκρουση έχουν επισημάνει ότι η ταινία ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με την Ουγκάντα​​, παρά το γεγονός ότι ο LRA έχει να δραστηριοποιηθεί στη χώρα εδώ και αρκετά χρόνια. Γράφει ο δημοσιογράφος Angelo Izama:

Το να αποκαλέσεις αυτή την εκστρατεία παραπλανητική είναι μια συγκρατημένη περιγραφή. Ενώ εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι ο Kony, παρ'ότι κατηγορήθηκε για εγκλήματα πολέμου από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο το 2005, διαφεύγει της σύλληψης, η καταγραφή για τα φερόμενα εγκλήματά του στη Βόρεια Ουγκάντα ​​προέρχεται από μια περασμένη εποχή. Στην κορύφωση του πολέμου, κυρίως ανάμεσα στο 1999 και το 2004, μεγάλες ορδές παιδιών βρήκαν καταφύγιο στους δρόμους της πόλης Gulu για να διαφύγουν τις θηριωδίες της απαγωγής και βίαιης στρατολόγησης στις τάξεις του LRA. Σήμερα, τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά είναι σχεδόν ενήλικες.

Η ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων Siena Anstis, που έχει εργαστεί στον τομέα της ανάπτυξης στην περιοχή, επισημαίνει:

Η περιοχή Gulu – και η Ουγκάντα – έχουν περάσει από μερικές απίστευτες αλλαγές. Η οικονομία ανθεί. Η περιοχή έχει επανασταθεροποιηθεί. Ενώ οι άνδρες του Kony εξακολουθούν να σκοτώνουν, να βιάζουν και να σφάζουν σε άλλα μέρη, το Gulu δεν είναι ένα στατικό, αμετάβλητο μέρος. Το ίδιο ισχύει για την Ουγκάντα​​, εξίσου και για την ήπειρο.  Η απεικόνιση μιας περιοχής όπως το Gulu υπό αυτήν τη μορφή, και η αποστολή του μαζικού μηνύματος ότι ολόκληρη η ήπειρος απεικονίζει αυτό, είναι καταστρεπτικό γεγονός. Υπονομεύει τις δυνατότητες επένδυσης. Συννεφιάζει την ιστορία του επιχειρηματικού πνεύματος, την επιτυχία και την καινοτομία. Αυτά πηγαίνουν χέρι χέρι με το μότο “Δουλεύω στην Αφρική”.  Τσουβαλιάζει όλη την ήπειρο σαν ακατάστατη περιοχή.

Ο Julian Mwine, blogger από την Ουγκάντα, σχολιάζει στο Twitter:

@Jaymwine: για να λέμε την αλήθεια, το #stopkony δεν θα μπορούσε να ήταν δημοφιλές όσο o #kony τρομοκρατούσε την #uganda επειδή τότε δεν υπήρχε Twitter.

Ο blogger TMS Ruge εξετάζει τo “κόλπο συγκέντρωσης πόρων” των Invisible Children και ισχυρίζεται ότι η πρωταρχική αποστολή του οργανισμού δεν είναι να “πουλάει δικαιοσύνη, δημοκρατία ή αποκατάσταση της αξιοπρέπειας οποιουδήποτε”, αλλά περισσότερο είναι η εγωιστική εξασφάλιση της δικής της επιβίωσης:

Πρόκειται για έλλογη μηχανή, που πρέπει να βρίσκει συνεχώς λόγους για να παραμένει στην επικαιρότητα. Στην πραγματικότητα, πουλάνε τον εαυτό τους ως το θέμα, ως το αντικείμενο, ως την πανάκεια για όλα όσα με ενοχλούν ως Αφρικανό χωρίς μέσα. Δεν έχω παρά να εμφανιστώ σε θλιβερή κατάσταση και πένης με τα σπασμένα μου αγγλικά. Εσύ, αγαπητέ μου ευφυή κλικ-ακτιβιστή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που θα χύσεις ένα δάκρυ, εξασθενώντας το κουμπί like στο Facebook, κινητοποίησε στο διαδίκτυο την εξίσου ανενημέρωτη κλίκα σου από netizens για να ρίξουν χρήματα στο πρόβλημα.

Ο TMS Ruge ξεκίνησε το hasgtag #StopIC στο Twitter ως απάντηση στην ταινία. Ένας αυξανόμενος αριθμός σκεπτικών με το ζήτημα χρηστών συσπειρώνεται γύρω από αυτό το hashtag.

@tmsruge: Τόσο καιρό σιωπούσα σχετικά μ’ αυτή την οργάνωση που απομυζά δυνατότητες, που είναι η @Invisible. Μη μας κλέβετε την αξιοπρέπεια! #stopIC

@simbamaxxed: Έστω ένα ακόμα άτομο να δημοσιεύσει αυτό το μελοδραματικόβίντεο στον τοίχο μου… #stopIC

@andykristian: Tα Ιnvisible Children προσφέρουν κακές υπηρεσίες στην #Uganda. Πριν υποστηρίξεις τους IC, μάθε τα γεγονότα. http://bit.ly/Anf4Sd #StopIC #StopKony

Για μερικούς bloggers από την Ουγκάντα, η διαμάχη πέρα από την ταινία προκάλεσε επίσης μία ευρύτερη συζήτηση για την υπερπροβολή στα μέσα ενημέρωσης και για την διεθνή συνειδητοποίηση της βίαιης σύρραξης.  Σε απάντηση μηνύματος που έβαλα στο Twitter, για απόψεις ανθρώπων από την Ουγκάντα, ο blogger Ernest Bazanye σχολιάζει στο Twitter:

@bazanye: @Opiaiya @rebekahredux @bazanye: … άλλα παγκόσμια γεγονότα; Ίσως διαβάζουμε τον κόσμο τόσο λανθασμένα ακριβώς όσο μας διαβάζει και εκείνος

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.