The Matsés peoples of Brazil and Peru—have created a 500-page encyclopedia of their traditional medicine! http://t.co/4t9hh6KIQr
— Moonching Wu (@SunMoonLake99) July 4, 2015
Οι άνθρωποι της φυλής των Ματσές που ζουν στη Βραζιλία και στο Περού έχουν δημιουργήσει μία εγκυκλοπαίδεια 500 σελίδων με τις παραδοσιακές τους ιατρικές θεραπείες!
Τα τροπικά δάση του Αμαζονίου φιλοξενούν εκατομμύρια φυτά που θα μπορούσαν να παράσχουν ζωτικά συστατικά για θεραπείες που δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμα. Για αυτό το λόγο, πολλές φαρμακευτικές εταιρείες, καθώς ακόμα και η ίδια η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών, χρηματοδοτούν αυτή τη στιγμή έρευνες, προκειμένου να αποκτήσουν γνώση των φυτών που ευδοκιμούν εκεί, γνώση που κατέχουν οι γηγενείς σαμάνοι και θεραπευτές, και να δημιουργήσουν νέα φάρμακα.
Οι άνθρωποι που ανήκουν στη φυλή των Ματσές, οι οποίοι ζουν στο Περού και στη Βραζιλία, έχουν δημιουργήσει μία εγκυκλοπαίδεια υγείας άνω των 500 σελίδων, στην οποία έχουν καταγράψει τις παραδοσιακές ιατρικές τους πρακτικές, διαφυλάσσοντας έτσι τη γνώση που έχουν κληρονομήσει για τις επόμενες γενιές. Οι περισσότεροι σαμάνοι είναι ηλικιωμένοι και δεν έχουν μαθητευόμενους. Έτσι με το θάνατό τους θα χαθεί και μία τεράστια σε όγκο γνώση.
Αλλά, προκειμένου να αποφύγουν τη βιο-πειρατεία, οι άνθρωποι της φυλής των Ματσές κρατούν τις πληροφορίες αυτές για τον εαυτό τους. Υπάρχει σε αυτές πρόσβαση μόνο στην τοπική τους γλώσσα και διανέμονται μόνο μέσα στα χωριά των φυλών. Ανάμεσα σε άλλα μέτρα απόκρυψής τους περιλαμβάνεται το εξής: “Δε γίνεται χρήση επιστημονικών ονομασιών για την αναγνώριση των ειδών της τοπικής χλωρίδας και κανένα φυτό δεν περιγράφεται αναλυτικά, έτσι ώστε να μη γίνεται αντιληπτό από τον έξω κόσμο.”
“Η Εγκυκλοπαίδεια Παραδοσιακής Ιατρικής της φυλής των Ματσές αποτελεί ορόσημο για την πρώτη φορά που σαμάνοι κάποιας φυλής του Αμαζονίου δημιουργούν μία ολοκληρωμένη μεταγραφή της ιατρικής τους γνώσης γραμμένη στη δική τους γλώσσα και με δικό τους λεξιλόγιο,” λέει ο Κρίστοφερ Χέρντον, πρόεδρος και συνιδρυτής του Ακατέ σε μία συνέντευξη στο Mongabay.
Σύμφωνα με τη Συμμαχία Pachamama, μία παγκόσμια κοινότητα που έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός βιώσιμου μέλλοντος, η υγεία και ευημερία του Δυτικού κόσμου έχει συχνά υψηλό κόστος για τους αυτόχθονες πληθυσμούς. Καθώς οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν συνειδητοποιήσει ότι η έρευνά τους μπορεί να παράγει καλύτερα αποτελέσματα, εάν συνεργαστούν με τους γηγενείς και αποκτήσουν πρόσβαση στη σοφία τους, οι φυλές που κατοικούν στα τροπικά δάση κινδυνεύουν να χάσουν τον έλεγχο στους φυσικούς και πνευματικούς τους πόρους.
Μόλις οι φαρμακευτικές εταιρείες αναπτύξουν ένα φάρμακο, το κατοχυρώνουν με πατέντα διεκδικώντας αποκλειστικά δικαιώματα ιατρικής χρήσης του φυτού – έτσι περιορίζουν ή απαγορεύουν εντελώς την πρόσβαση στα φυτά στα οποία οι αυτόχθονες της περιοχής βασίζονταν για αιώνες.
Για αυτόν ακριβώς το λόγο, το 2010, κατά τη διάρκεια της δέκατης Σύσκεψης των Μερών (COP) για τη Σύμβαση σχετικά με τη Βιοποικιλότητα υιοθετήθηκε το Πρωτόκολλο της Ναγκόγια σχετικά με την Πρόσβαση και τη Συμμετοχή στα Οφέλη. Συγκεκριμένα θέτει επί τάπητος τα ζητήματα της βιώσιμης προοπτικής και των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων πληθυσμών στην πρόσβαση στους δασικούς πόρους, στην πνευματική τους περιουσία και στην επαρκή τους αποζημίωση.
Η Ακατέ, μία μη κερδοσκοπική οργάνωση που έχει έδρα της το Σαν Φρανσίσκο, προσέφερε βοήθεια στους πέντε σαμάνους που συνέταξαν την εγκυκλοπαίδεια. Στην εγκυκλοπαίδεια, κάθε εγγραφή κατηγοριοποιείται βάσει μίας ονομασίας ασθένειας και παρουσιάζει με επεξηγήσεις πώς να αναγνωρίζει κανείς την ασθένεια σύμφωνα με τα συμπτώματα, να καταλαβαίνει τις αιτίες που την προκάλεσαν και να γνωρίζει πώς να κατασκευάζει φάρμακα από συγκεκριμένα φυτά προκειμένου να τα χρησιμοποιήσει για τη θεραπεία της. Οι εγγραφές παρέχουν επίσης πληροφορίες για εναλλακτικές μεθόδους θεραπείας.
Η ιδέα που διαπνέει το εγχείρημα είναι να εξαρτώνται οι αυτόχθονες φυλές λιγότερο από την παραδοσιακή ιατρική και τα φάρμακα του Δυτικού κόσμου, ενώ συγχρόνως να συντηρούν την αυτάρκειά τους.
