Οι μέρες μνήμης των θυμάτων της γενοκτονίας στη Ρουάντα το 1994 συνεχίζονται ανά τον κόσμο. Λίγοι ωστόσο θυμούνται ακόμη τον Capitaine Mbaye Diagne [en]. Κι όμως ο νεαρός αυτός Σενεγαλέζος αξιωματικός του στρατού έδειξε γενναιότητα, τη στιγμή που ο υπόλοιπος κόσμος έδειξε δειλία. Εδώ και λίγα χρόνια ο Enrico Muratore αγωνίζεται, ώστε το όνομα αυτού του ήρωα να μην περιέλθει στη λήθη.

Φωτογραφία του Capitaine Mbaye Diange από την σελίδα της οργάνωσης που φέρει το όνομά του στο Facebook και με την άδεια αυτής.

Το Global Voices έθεσε κάποιες ερωτήσεις στον Enrico Muratore γύρω από τους στόχους της δράσης του μέσα στην οργάνωση Capitaine Mbaye Diagne – Nekkinu Jàmm:

Enrico, μπορείτε να μας συστηθείτε με λίγα λόγια;

Καλημέρα, είμαι πρώην σύμβουλος των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα κι έχω υπηρετήσει μεταξύ άλλων σε ειρηνευτικές αποστολές, καθώς και στην Ρουάντα, για την οποία έδειξα ιδιαίτερο ενδιαφέρον μετά τη γενοκτονία του 1994. Είμαι Ιταλός, αλλά ζω 15 χρόνια τώρα στην Αφρική κι εδώ και 4 χρόνια στη Σενεγάλη.

Στις 31 Μαΐου διοργανώσατε μια τελετή στη μνήμη ενός Σενεγαλέζου στρατιώτη που πέθανε κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας που έγινε στη Ρουάντα το 1994. Μπορείτε να μας εξηγήσετε τους λόγους αυτής της τελετής;

Γιορτάσαμε τη μνήμη του Capitaine Mbaye Diagne, που ήταν στρατιωτικός παρατηρητής της MINUAR (Αποστολή Βοήθειας Ηνωμένων Εθνών για τη Ρουάντα). Όταν άρχισε η γενοκτονία στις 7 Απριλίου 1994, αυτός αμέσως ξεκίνησε προσωπικές και άοπλες αποστολές διάσωσης για να σώσει όποιον μπορούσε. Ξεκίνησε από τα παιδιά της πρωθυπουργού της Ρουάντα, Agathe Uwilingyimana, που μόλις είχε σκοτωθεί, μετά τη σφαγή της συνοδείας της, που συνέθεταν δέκα Βέλγοι αλεξιπτωτιστές. Όταν τα Ηνωμένα Έθνη αποφάσισαν να αποσύρουν τα εννιά δέκατα των στρατιωτικών τους δυνάμεων που βρίσκονταν ήδη εκεί (και που μπορούσαν να αντισταθούν στη γενοκτονία), παρέμειναν 270 στρατιωτικοί και μεταξύ αυτών ο Capitaine, που συνέχισε τις επικίνδυνες αποστολές του για τη σωτηρία των άλλων έως ότου σκοτώθηκε στις 31 Μαΐου 1994, αφού πρώτα έσωσε, ως λέγεται, γύρω στα 600 άτομα. Γιορτάζουμε έτσι την μνήμη ενός δίκαιου και αλτρουιστή ανθρώπου, που χάρισε τη μέρα αυτή την ζωή του για να σώσει την ζωή των άλλων.

Ποιοι είναι οι στόχοι της Οργάνωσης που έχετε συστήσει; Ποια είναι τα μέλη της; Είναι ανοιχτή σε άλλα μέλη; 

Η οργάνωση στοχεύει στη διατήρηση της μνήμης του capitaine Mbaye Diagne και στην υποστήριξη της οικογένειάς του, καθώς δεν είναι δίκαιο να εγκαταλείπουμε τις οικογένειες εκείνων που έδωσαν την ζωή τους για τους άλλους. Εννοείται πως η θυσία τους δε σημαίνει πως δεν αγαπούσαν την δική τους οικογένεια! Για το λόγο αυτό οφείλουμε κι εμείς να  κάνουμε κάτι γι’ αυτούς. Πρόεδρος της Οργάνωσης είναι η κυρία Yacine Diagne, χήρα του Capitaine. Αντιπρόεδρος είναι ο συνταγματάρχης Faye, φίλος του Capitaine που ήταν μαζί του στην MINUAR. Εγώ προσωπικά είμαι ο Γενικός Γραμματέας και τα παιδιά του Capitaine, η Coumba και ο Cheick, είναι οι βοηθοί μου. Υπάρχει επιπλέον ο Ras Makha Diop, ένας φιλόσοφος, κηπουρός και καλλιτέχνης από τη Σενεγάλη, που τελεί χρέη ταμία προς αντικατάσταση του αγαθού και δίκαιου Δρ. Adotevi. Αριθμούμε επίσης τα ιδρυτικά μέλη όπως ο Pierantonio Costa, πρώην επίτιμος πρόξενος στη Ρουάντα που έσωσε κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας 2000 ζωές από το θάνατο, τον Mark Doyle που είναι βασικός ανταποκριτής του BBC και παλιός φίλος του Capitaine, τον υψηλόβαθμο Bacre Ndiaye από το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συγγραφέα ενός προφητικού για τη Ρουάντα κειμένου, που συνέταξε όταν ήταν ειδικός εισηγητής για τις εξωδικαστικές εκτελέσεις το 1993, κι άλλες προσωπικότητες της Σενεγάλη ή απ’ αλλού, εκ των οποίων μερικές που συμμετείχαν σε μια από τις δύο ή σε όλες τις αποστολές των Ηνωμένων Εθνών στη Ρουάντα και που τον γνώρισαν ή απλώς εκτίμησαν την θυσία του για τη σωτηρία των αθώων ψυχών. Δεχόμαστε πάντα καινούργια μέλη, στο βαθμό που διακρίνουμε τον ειλικρινή τους θαυμασμό για το πρόσωπο του Capitaine και που προτίθενται να στηρίξουν τους στόχους της οργάνωσής μας.

Πρόκειται πράγματι για έναν ήρωα λοιπόν! Τι γνωρίζαμε γι’ αυτόν μέχρι τώρα;

Υπάρχει άφθονο υλικό στο Διαδίκτυο, μα είναι αλήθεια πως παγκοσμίως η κοινή γνώμη δεν γνωρίζει τον Capitaine. Παρολ’ αυτά, η θυσία του έχει αναγνωριστεί επίσημα από την κυβέρνηση της Ρουάντα, από την υπουργό εξωτερικών της Αμερικής Χίλαρι Κλίντον, και μεταξύ άλλων, κι από τον Κήπο των Δικαίων της Πάδοβας στην Ιταλία.

Ποιο είναι μέχρι σήμερα το έργο σας;

Το να συσταθεί η οργάνωση αποτελεί από μόνο του ένα κατόρθωμα, καθώς δεν ήταν κάτι εύκολο να γίνει. Διαθέτουμε μια σελίδα στο Facebook που ονομάζεται Association du Capitaine Mbaye Diagne – Nekkinu Jàmm και είμαστε έτοιμοι να στήσουμε και μια πολυγλωσσική ιστοσελίδα. Οργανώνουμε δραστηριότητες με τον Τύπο. Για παράδειγμα σε αυτή τη συνέντευξη της 31ης Μαΐου, η σύζυγός του περιγράφει πώς πληροφορήθηκε το θάνατό του και ανακαλεί μνήμες. Συνεργασίες με το Fatto Quotidiano στην Ιταλία, και στο παρελθόν με το Ραδιόφωνο της Δυτικής Αφρικής για τη Δημοκρατία ή τα σενεγαλέζικα Μέσα. Δραστηριότητες όπως το τουρνουά ποδοσφαίρου νέων που διοργανώνεται με την Ένωση Ποδοσφαίρου Σενεγάλης ή ακόμη δραστηριότητες τα πρωινά κάθε 31ης Μαΐου, όπως προσευχή στο σπίτι της οικογένειας του Capitaine.

Ήταν παντρεμένος και είχε παιδιά; Τι απέγιναν αυτά; 

Η οικογένειά του απλώς ξεχάστηκε όλο αυτό το διάστημα και τώρα ελπίζουμε πως η οργάνωση που έχουμε συστήσει θα τους βοηθήσει να γίνουν γνωστοί, προωθώντας κυρίως την μνήμη του συζύγου και πατέρα τους, καθώς αποτελεί ένα παράδειγμα που μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμο για την διαπαιδαγώγηση των νέων και του πληθυσμού γενικότερα τους δύσκολους και βίαιους αυτούς καιρούς.

Ο capitaine Mbaye σκοτώθηκε εν ώρα αποστολής, έτσι; Τι έκαναν γι’ αυτό οι εθνικές αρχές κι ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών; 

Θα πρέπει να ρωτήσετε τη σύζυγό του και πρόεδρο της οργάνωσης, Yacine Diagne, αλλά απ’ όσο γνωρίζω τα Ηνωμένα Έθνη δεν έκαναν κάτι πέρα από το να αποζημιώσουν την οικογένειά του με την ασφάλεια ζωής που ο Capitaine είχε υπογράψει όταν εργαζόταν γι’ αυτούς εδώ και 19 χρόνια κι από τότε τίποτα. Το σπίτι της οικογένειας είναι ετοιμόρροπο, έπρεπε να αναζητήσουν βοήθεια από μια αδελφή της Yacine, τα παιδιά έχασαν χρονιές στο σχολείο, η Coumba, η μεγαλύτερη, είχε πολλά προβλήματα υγείας, η μητέρα του Capitaine είναι ηλικιωμένη και άρρωστη. Μόνο οι συγγενείς και κάποιοι φίλοι από το Στρατό πρόσφεραν κάτι. Τώρα είναι η οργάνωση που κάνει ό,τι μπορεί.

Μόνο ο Θεός ασχολείται με τους νεκρούς και εκείνοι οι λίγοι που έχουν ακόμη συνείδηση. Ως οργάνωση ήρθαμε εδώ και λίγο καιρό σε επαφή με το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για την Δυτική Αφρική, αλλά ακόμη δεν πήραμε απάντηση. Ελπίζουμε να το κάνουν.