Πορτογαλία: Πολίτες ρωτάνε τους Ισλανδούς για τη Δημοκρατία

Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Η Ευρώπη σε κρίση.

Την ίδια εβδομάδα [en] του Απριλίου που ο πρώην Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Jose Socrates, ανακοίνωσε την ανάγκη για ένα διεθνές οικονομικό πακέτο διάσωσης [en] για την πληρωμή του δημόσιου χρέους της χώρας ύψους 80 δις ευρώ, οι Ισλανδοί κατέβηκαν στις κάλπες για να απορρίψουν τη συμμετοχή των φορολογούμενων στη συμφωνία “Icesave” για τη διάσωση των τραπεζών [en].

Παρά το γεγονός ότι η έμπρακτη άσκηση άμεσης δημοκρατίας, η αποκήρυξη ενός διεθνούς πακέτου διάσωσης και η οικονομική ανάκαμψη εντός μιας διετίας της Ισλανδίας δεν έχει καλυφθεί σωστά από τα κυρίαρχα πορτογαλικά μέσα, οι bloggers αναλύουν και εμπνέονται από την ιστορία.

Reykjavik Protest, 2008. Photo by Kristine Lowe on Flickr (CC BY-NC-SA 2.0)

Διαμαρτυρία στο Ρέικιαβικ, 2008. Η φωτογραφία είναι από το Flickr της Kristine Lowe (CC BY-NC-SA 2.0)

Ο Clavis Prophetarum [ψευδώνυμο] από το blog Quintus αναφέρει γιατί [pt] πιστεύει ότι αγνοείται “η θαρραλέα αντίσταση της Ισλανδίας στο οικονομικο-πολιτικό σύμπλεγμα που κυβερνά αντιδημοκρατικά την Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα” [pt]: 

A opção islandesa não serviu os interesses dos bancos europeus, logo estes têm todo o interesse em que se não fale dela nem que esta possível via chegue aos ouvidos dos cidadãos.

Quando em 2007, a Islândia foi o primeiro país europeus a soçobrar perante a crise mundial, declarando bancarrota por causa da falência do seu maior banco muitos desconsideraram o impacto de tal crise alegando que se tratava apenas de um pequeno país com pouco mais de meio milhão de habitantes e que seria facilmente “socorrido” por um empréstimo do FMI. O problema foi que na Islândia a “ajuda” do FMI foi levada a referendo e… derrotada.

Η ισλανδική επιλογή δεν εξυπηρέτησε τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών τραπεζών, οπότε έχουν αποθέσει ιδιοτελή συμφέροντα στη μη αναφορά αυτής της επιλογής, ώστε η πιθανότητα μιας τέτοιας διεξόδου να μη γίνει ποτέ γνωστή στους πολίτες.

Όταν το 2007 η Ισλανδία ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που βυθίστηκε εν όψει της διεθνούς κρίσης, κηρύσσοντας πτώχευση εξαιτίας της κατάρρευσης των μεγαλύτερων τραπεζών της, πολλοί παρέβλεψαν τις επιπτώσεις της κρίσης αυτής και ισχυρίστηκαν πως ήταν μόνο μια μικρή χώρα με μόλις πάνω από μισό εκατομμύριο κατοίκους και πως θα διασωζόταν εύκολα με ένα δάνειο του ΔΝΤ. Το πρόβλημα ήταν πως στην Ισλανδία η “βοήθεια” του ΔΝΤ πήγε σε δημοψήφισμα και… συνετρίβη.

Προσθέτει ακόμη πως στην Πορτογαλία “η επίλυση της τρέχουσας κρίσης δεν μπορεί να στηρίζεται σε δέκα χρόνια αυστηρών περιορισμών του προϋπολογισμού για να διατηρηθούν οι τράπεζες που μας δάνειζαν χρήματα αχόρταγα και αδιάκοπα”.

Η εθνική ψηφοφορία [en] είναι μονάχα ένα από τα “μαθήματα” [pt] που μπορούν να πάρουν από την Ισλανδία η Πορτογαλία και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, όπως αναφέρει η διαδικτυακή ειδησεογραφική πλατφόρμα i [pt]. Ο κόσμος έχει οργανώσει ακόμη καθιστικές διαμαρτυρίες μπροστά από το Κοινοβούλιο, απαιτώντας την πτώση της συντηρητικής κυβέρνησης, έχουν παραπέμψει τους υπεύθυνους για την κρίση στη δικαιοσύνη, συμπεριλαμβανομένου και του πρώην Πρωθυπουργού Geir Haarde, του οποίου η δίκη ξεκίνησε τη Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου, ενώ ένα νέο πληθοποριστικό σύνταγμα βρίσκεται σε στάδιο προεργασίας.

“Πιστεύετε ότι θα έπρεπε να κάνουμε το ίδιο που κάνετε εσείς κι εμείς στην Πορτογαλία;”

Σε ένα βίντεο του Miguel Marques, μια ομάδα Πορτογάλων πολιτών ρωτούν τους Ισλανδούς για την κοινωνική τους κινητοποίηση:

Πώς πήραν θέση τα σωματεία στην Ισλανδία και είδαν τους ίδιους ως συμμετέχοντες στο παιχνίδι στα κινήματα της αντίστασης ενάντια στην κρίση χρέους στην Ισλανδία και σ’ όλη την Ευρώπη; (…)

Πώς οργανώνεστε εσείς οι Ισλανδοί για να διαμορφώσετε ένα καλύτερο μέλλον για σας;

(…) Τι γίνεται τώρα; Τι κάνετε ακόμη; Για τι παλεύετε και για τι πιστεύετε πως αξίζει να παλέψεις, για το σύνταγμα ας πούμε; Διαχωρίζει στ’ αλήθεια αυτό το σύνταγμα τις δυνάμεις- οικονομική, πολιτική, θρησκευτική; Πώς πιστεύετε ότι θα βοηθήσει αυτό; Ποια πράγματα θέλετε να σας βοηθήσει να αλλάξετε το σύνταγμα; (…)

Τι κάνετε τώρα; Τα δημοφιλή κινήματα… εξακολουθείτε να συγκεντρώνεστε; Είστε οργανωμένοι σε μικρές ομάδες; Οι άνθρωποι χωρίστηκαν όπως οι τέσσερις απ’ αυτούς που εκλέχτηκαν; Έχετε μικρές ομάδες συμφερόντων;

(…) Αν εσείς οι λαοί στην Ευρώπη κι εμείς εδώ στο νότο, αν θα μπορούσαμε να βρούμε έναν τρόπο να βρεθούμε και να βρούμε τι πάει λάθος με ολόκληρο το σύστημα, το καπιταλιστικό σύστημα φυσικά; Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε όντως ένα δίκτυο βοήθειας στο οποίο θα μπορούσαμε να προτείνουμε ένα εντελώς καινούριο σύστημα για την Ευρώπη και όχι μόνο; Μπράβο Ισλανδοί!

Για το Miguel Madeira από το blog Vias de Facto [pt], “η σχετική επιτυχία της Ισλανδίας είναι περισσότερο αποτέλεσμα δημοφιλούς κινητοποίησης παρά των “νέων κυβερνήσεων””. Σε ένα σχόλιο [pt] στην ανάρτησή του, ο Fernando Ribeiro ξεκινάει τονίζοντας το γεγονός ότι στην Ισλανδία δεν υπήρχε ανάγκη για “βίαιες συγκρούσεις” και λαμβάνει υπόψιν του πως “στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία η πολιτική τάξη δεν συμβουλεύεται και ούτε πρόκειται να συμβουλευτεί τους ψηφοφόρους που αντιπροσωπεύει στη λήψη τέτοιων σημαντικών αποφάσεων, όπως η στήριξη στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση”. Είναι σημαντικό να:

requerer abertamente mais democracia na hora das tomadas de decisão fundamentais, e ultrapassar o argumento caduco da democracia liberal em que a democracia representativa funciona assim mesmo.

απαιτούν ανοιχτά περισσότερη δημοκρατία τη στιγμή της λήψης θεμελιωδών αποφάσεων και να υπερνικήσουν το απαρχαιωμένο επιχείρημα της φιλελεύθερης δημοκρατίας, το οποίο λέει ότι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία απλά λειτουργεί με αυτό τον τρόπο.

Οι Ισλανδοί δεν απαιτούν απλά περισσότερη δημοκρατία, αλλά συμμετέχουν ακόμη στην “απόλυτη επιβεβαίωση της συμμετοχικής δημοκρατίας. (…) τη Δημοκρατία 2.0″, μέσα από ένα νέο πληθοποριστικό σύνταγμα που θα συζητηθεί στο Κοινοβούλιο τον Οκτώβριο. Η Paula Thomaz από την Carta Capital συνοψίζει τη διαδικασία [pt]:

a discussão para a nova [constituição] islandesa se dá através de vídeos do Youtube em tempo real, que mostram os debates do Conselho; fotos no Flickr; pequenas frases no Twitter; no site oficial dos temas (em islandês e em inglês); e no Facebook é que as ideias estão abertas para discussão.

η συζήτηση για το νέο ισλανδικό [σύνταγμα] πραγματοποιείται μέσω βίντεο στο Youtube σε πραγματικό χρόνο, που δείχνουν τις συζητήσεις του Συμβουλίου· φωτογραφίες στο Flickr· σύντομες προτάσεις στο Twitter· στην επίσημη ιστοσελίδα των υποθέσεων (στα ισλανδικά και στα αγγλικά)· και στο Facebook όπου οι ιδέες είναι ανοιχτές για συζήτηση.

Για να κλείσει μια ενδελεχή ανάλυση της απάντησης της Ισλανδίας στην κρίση, σε ένα άρθρο γνώμης [pt] που δημοσιεύτηκε αρχικά στην ιστοσελίδα Noticias do Douro και μοιράστηκε ευρέως στο Διαδίκτυο, ο μηχανικός και δημόσιος υπάλληλος Fernando Gouveia γράφει:

Se isto servir para esclarecer uma única pessoa que seja deste pobre país aqui plantado no fundo da Europa, que por cá anda sem eira nem beira ao sabor dos acordos milionários que os seus governantes acertam com o capital internacional, e onde os seus cidadãos passam fome para que as contas dos corruptos se encham até abarrotar, já posso dar por bem empregue o tempo que levei a escrever este artigo.

Αν αυτό ξεκαθαρίζει τα πράγματα έστω για έναν άνθρωπο από αυτή τη φτωχή χώρα στο τέρμα της Ευρώπης, για έναν άνθρωπο που περιφέρεται εδώ πέρα χωρίς καν ψιλά για να γευτεί τις συμφωνίες εκατομμυρίων που οι δικοί του ή δικοί της κυβερνητικοί ηγέτες κλείνουν με το διεθνές κεφάλαιο, μια χώρα όπου οι πολίτες πεινάνε για να ξεχειλίζουν οι υποθέσεις διαφθοράς, τότε ο χρόνος που μου πήρε για να γράψω αυτό το άρθρο δεν πήγε χαμένος.

Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Η Ευρώπη σε κρίση.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.