Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Δικαιώματα των Ιθαγενών.

Η σειρά βίντεο του Al Jazeera με τίτλο “Living the Language” μας φέρνει τις ιστορίες ιθαγενών ακτιβιστών και κοινοτήτων σε όλο τον πλανήτη, που στέκονται ενάντια στο στίγμα και προτείνουν λύσεις για να “ξαναμπούν στο χάρτη” οι ιθαγενείς γλώσσες.

Στην Βολιβία [en], η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι είτε Αϋμάρα είτε Κέτσουα, αλλά λόγω της αποικιοκρατίας, η ισπανική γλώσσα και κουλτούρα απέκτησαν επίσημο καθεστώς και έγιναν δημοφιλείς. Τα τελευταία χρόνια, έχουν εμφανιστεί πρωτοβουλίες για να σβηστεί το “στίγμα” που κουβαλούσαν πολλοί Βολιβιανοί, το ότι όσοι μιλούσαν Αϋμάρα ήταν αδαείς και χαμηλότερου επιπέδου. Οι προσπάθειες προπορεύονται της εκλογής του Έβο Μοράλες, του πρώτου Προέδρου με ρίζες Αϋμάρα, ο οποίος έβαλε τα ζητήματα των ιθαγενών και πάλι στην πολιτική ατζέντα.

Παραδείγματα αποτελούν πολιτιστικές εκδηλώσεις, μεταξύ των οποίων συναυλίες ράπερ και χιπ χοπ καλλιτεχνών με τραγούδια στα αϋμάρα, σχολεία που διδάσκουν τη γλώσσα και την κουλτούρα των Αϋμάρα, καθώς και ακτιβισμός. Ο στόχος τους; Να καταστήσουν πιο επιφανείς τις ιθαγενείς γλώσσες και να ενθαρρύνουν τους νεαρούς κατοίκους των πόλεων, που μπορεί να ντρέπονται ή να τους κοροϊδεύουν που μιλούν ιθαγενείς γλώσσες, να γίνουν περήφανοι εκπρόσωποι της γλώσσας και της κουλτούρας τους.

Η ιστορία των Μάγια στη Γουατεμάλα [en] είναι παρόμοια με των Αϋμάρα: οι περίοδοι κατάκτησης, υποδούλωσης και αποικιοκρατίας υποβίβασαν τους Μάγια σε μια κατάσταση του να είναι ξένοι στην ίδια τους τη γη.

Tα πεδία της εκπαίδευσης, της πολιτικής και των ΜΜΕ ανήκουν όλα αποκλειστικά στην ισπανική γλώσσα, ενώ λευκά χαμογελαστά πρόσωπα και μηνύματα στα ισπανικά κοιτούν επιτιμητικά τους κατοίκους της Γουατεμάλας από διαφημιστικές πινακίδες σε όλη τη χώρα.

“Οι γλώσσες μας και η κουλτούρα μας δεν περιλαμβάνονται [στη δημόσια ζωή],” αναφέρει ο Saq'chen Roberto Montejo. “Είναι μια μέθοδος που μας κάνει αόρατους.”

Οι κοινότητες μάγια μιλούν περισσότερες από 20 διαφορετικές γλώσσες. Καθεμιά από αυτές τεχνικά είναι αποδεκτή από το κράτος, αλλά στην πράξη δε γίνεται παρά λίγη μόνο προσπάθεια για την προώθησή τους.

Στη Νέα Ζηλανδία [en], οι προσπάθεια για την αναβίωση της Μαορί ξεκίνησαν πριν 30 χρόνια. Το επεισόδιο παρακολουθεί τις προσπάθειες ακτιβιστών και γλωσσολόγων, που ανακάλυψαν έναν τρόπο όχι μονάχα για να επαναφέρουν τη γλώσσα, αλλά και την κουλτούρα των Μαορί: μέσω Γλωσσικών Φωλιών, όπου μικρά παιδάκια κι οι γονείς τους μαθαίνουν από τους γηραιότερους στην κοινότητά τους. Οι πρώτοι μαθητές των φωλιών αυτών και των σχολείων και προγραμμάτων εμβάπτισης Μαορί είναι τώρα ενήλικες, πολλοί εκ των οποίων χρησιμοποιούν τα μαορί όχι μόνο στην καθημερινή τους ζωή και δουλειά, αλλά μεταδίδουν επίσης τις παραδοσιακές τους αξίες στα παιδιά τους κατ’ οίκον και μέσω των Γλωσσικών Φωλιών. Ακολουθεί το διαφημιστικό βίντεο για το επεισόδιο, το οποίο μπορείτε να δείτε στην ιστοσελίδα της Al Jazeera.

http://www.youtube.com/watch?v=MdJIumMsM70

Άλλα επεισόδια στη σειρά είναι τα: Καναδάς: Οι Ktunaxa, Αυστραλία: Οι Αβορίγινες καθώς και τα επεισόδια Γλώσσα: Σε κίνδυνο εξαφάνισης και Στα ερτζιανά κύματα.

Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Δικαιώματα των Ιθαγενών.