Αυτό το άρθρο είναι μέρος μιας ειδικής στήλης άρθρων της blogger και ακτιβίστριας Marcell Shehwaro, όπου περιγράφει την πραγματικότητα της ζωής στην Συρία κατά την συνεχιζόμενη ένοπλη σύρραξη ανάμεσα στις δυνάμεις που μένουν πιστές στο τρέχον καθεστώς και εκείνους που παλεύουν να το ανατρέψουν. 

Η Marcell Shehwaro με την μητέρα της σε μια αφίσα που δημιούργησε και μοίρασε ο Ιορδανός blogger Mohammed Al Qaq στο Facebook.

Εδώ και καιρό αναβάλλω την συγγραφή του συγκεκριμένου άρθρου, από μέρα σε μέρα το πάω. Δεν το λες και θεραπευτικό για κάποιον που έχασε την μητέρα του από θανάσιμη σφαίρα το να γράψει για τις μητέρες, πόσο μάλλον για την Γιορτή της Μητέρας. Ακόμα και αν συμφωνήσουμε πως η συγγραφή έχει μαγικές ιδιότητες, κάποια είδη πόνου απλά δεν μαλακώνουν. Φθείρουν το κορμί και την ψυχή σου και έχουν ανοσία σε κάθε φάρμακο.

Λέω στον εαυτό μου ότι θα γράψω για την μητέρα μου πριν την Γιορτή της Μητέρας (φέτος έπεσε στις 21 Μαρτίου στην Συρία), καθώς έτσι θα είμαι πιο αντικειμενική και ουδέτερη. Δεν θυμάμαι ποιος ακριβώς ήταν αυτός που μου είπε ότι πρέπει να σας μεταφέρω την πυρωμένη πραγματικότητα της Συρίας με ψυχρό επαγγελματισμό. Φυσικά και δεν είμαι ουδέτερη σε καμία από τις θέσεις μου. Είμαι κόρη αυτού του τόπου, έχω μια μάνα θαμμένη στα χώματα του και επίσης έχω μνήμη. Έχω φίλους στην φυλακή, τα όνειρα τον οποίων συνέτριψε ένας τύραννος και θρύψαλα αυτών των ονείρων έχουν διαπεράσει και μένα.

Καθυστερώ την συγγραφή για την Γιορτή της Μητέρας με σκοπό να εκμεταλλευτώ τα συναισθήματα που με κατακλύζουν αυτή την μέρα, συναισθήματα που γίνονται οι λέξεις για να περιγράψω τον πόνο μου. Ίσως, σε αυτό το νέο, βίαιο στάδιο σαδισμού, να νιώσω λίγη χαρά αν κάποιος από εσάς μου πει ότι το άρθρο μου τον έκανε να δακρύσει.

Αποτυγχάνω παταγωδώς. Τελικά, μονολογώ – για να αποφύγω το γράψιμο – ότι αυτός ο εορτασμός είναι φτιαχτός. Ο Hafez Al Assad αντικατέστησε την Διεθνή Ημέρα της Μητέρας με αυτήν με σκοπό να τερματίσει τους εορτασμούς του Norooz [άρθρο του Global Voices], που σηματοδοτούν την έναρξη της άνοιξης, των κατατρεγμένων Κούρδων της χώρας μου. Και ύστερα μας κατηγορούν ότι είμαστε ψυχωτικοί με την πολιτική. Πώς να μην είμαστε, όταν ακόμα και οι οικογενειακές εορτές μας επιβάλλονται από έναν δικτάτορα;

Η φίλη μου Amira με ρωτάει ποιο θα είναι το θέμα του επόμενου άρθρου μου. Χωρίς καν να το σκεφτώ απαντώ: η μητέρα μου. Και με αναγκάζω να γράψω.

Έχετε κάθε δικαίωμα να μισήσετε όσα πρόκειται να εκφράσω, καθώς γράφτηκαν σε μια προσπάθεια να παρηγορήσω την θλίψη μου. Πλησίασα το θέμα σκοπεύοντας να το καταπολεμήσω, όμως η μάσκα μου έπεσε και αυτό που απέμεινε ήταν ένα κατακάθι λύπης, που από την μητρική μου γλώσσα ίσως να μεταβιβάσω και σε σας.

Η μητέρα μου, η Μαρίνα, ήταν μια νοικοκυρά που προσπάθησε πολλές φορές να κάνει εμένα και την αδελφή μου καθωσπρέπει κυρίες της κοινωνίας. Με την αδελφή μου το κατάφερε.

Η μητέρα παντρεύτηκε τον πατέρα μου ύστερα από ένα αξιολάτρευτο φλερτ, όπου αντάλλαζαν γράμματα, τα οποία βρίσκονται ακόμα στοιβαγμένα σε μια γωνιά κάπου στο πατρικό μου στο κατεχόμενο Χαλέπι, που όπως ήδη γνωρίζετε, δεν μπορώ να επισκεφτώ.

Η μητέρα μου ήταν μοναχοπαίδι. Οι γονείς της παντρεύτηκαν σε μεγάλη ηλικία και συχνά την πείραζα ότι τα μοναχοπαίδια είναι κακομαθημένα. Απείχε τόσο πολύ απ’ την πραγματικότητα. Οι γονείς της απεβίωσαν νωρίς, αφήνοντάς την τελείως μόνη, χωρίς αδέλφια ή συγγενείς. Ήταν αυτό που έκανε τον πατέρα μου, την αδελφή μου και μένα την μόνη οικογένεια που είχε ποτέ.

Η μητέρα μου, που είχε συνηθίσει να ζει ως η γυναίκα ενός ορθόδοξου ιερέα που πάντα επέμενε στις αξίες, στους καλούς τρόπους και τις σχέσεις αγάπης, φρόντιζε στοργικά τις λεπτομέρειες που ήταν σημαντικές γι’ αυτόν. Νοιαζόταν με την ίδια αγάπη και για μας, σε όλους τους καβγάδες που είχε μαζί μου και σε όλες τις μικρές αποφάσεις που βοηθούσε να πάρει η αδελφή μου.

Ο πατέρας μου απεβίωσε νέος, ύστερα από μαι αμείλικτη ανακοπή καρδιάς. Από την μια στιγμή στην άλλη, εγκατέλειψε μόνη την μητέρα μου με δυο κορίτσια να μεγαλώσει. Η αδελφή μου η Leila ετοιμαζόταν να φτιάξει την δική της οικογένεια, ενώ εγώ ήμουν δύσκολη, πάντα ανεξάρτητη και πνεύμα αντιλογίας. Έτρωγα αποβολές, επειδή δεν συμμορφωνόμουν με τις απαιτήσεις της δασκάλας ή επειδή έγγραφα εκθέσεις για το πόσο βίαιο ήταν το σχολείο μας.

Αφότου η αδελφή μου παντρεύτηκε και έφυγε από το σπίτι, για εννέα χρόνια ζούσαμε μόνες. Σε αυτά τα εννέα χρόνια η σχέση μας άνθισε. Μέχρι που ήρθε η Συριακή Επανάσταση και τότε διάβασε ένα κείμενό μου, με τίτλο “Ο λαός μας αξίζει ελευθερία”, που είχα αναρτήσει σε κάποιο blog. Από εκείνη την στιγμή και έπειτα ξεκίνησε να επιβάλλει τον ρόλο της ως μητέρα, με συμβούλευε και διαπληκτιζόταν μαζί μου και εγώ με την σειρά μου ξεκίνησα να επιβάλλω τον ρόλο μου ως επαναστάτρια, αρνούμενη να υποκύψω στην οικογενειακή πίεση.

Οι ακτιβιστές φίλοι μου και εγώ ξεκινήσαμε να τραβάμε φωτογραφίες μας κατά την διάρκεια διαδηλώσεων, όπου είχαμε την πλάτη μας γυρισμένη στην κάμερα, αλλά η μητέρα μου ακόμα και τότε μπορούσε να με ξεχωρίσει μέσα στο πλήθος, ακόμα και σε θολές εικόνες τραβηγμένες από κάμερα κινητού. “Marcell, εσύ είσαι εδώ στην διαδήλωση στην Salahuddin;” ρωτούσε. Έλεγα ψέμματα πως δεν ήμουν εγώ και εκείνη έκανε πως με πίστευε.

Η μητέρα μου έκλαιγε κάθε φορά που άκουγε εκείνο το επαναστατικό τραγούδι που οι στίχοι του πήγαιναν κάπως έτσι: “Πάω στην διαδήλωση, με το αίμα μου στα χέρια / Θα επιστρέψω μάρτυρας μητέρα / Μην κλαις για μένα”.

Και όμως, έζησε την επανάσταση μαζί μου. Θυμόταν τα ονόματα των συλληφθέντων φίλων μου και προσευχόταν γι’ αυτούς. Βοήθησε να φτιάξουμε τις ξεχειλωμένες ραφές στις νέες επαναστατικές σημαίες, τις οποίες μοιράζαμε κρυφά, και με υπερασπιζόταν στους κοινωνικούς και οικογενειακούς μας κύκλους, παίρνοντας το φταίξιμο και τα χτυπήματα πάνω της.

Κάθε φορά που η έκρυθμη κατάσταση με ανάγκαζε να ταξιδέψω στο εξωτερικό, η μητέρα μού έφτιαχνε την βαλίτσα και καρφίτσωνε μια εικόνα μου στην άκρη της επιφάνειας εργασίας του υπολογιστή της. Μια βδομάδα πριν την δολοφονία της μου είπε: “Εσύ και η αδελφή σου είστε ό,τι μου απέμεινε σε αυτόν τον κόσμο. Αν φύγεις, θα χαθεί μαζί σου ο μισός μου κόσμος. Μπορείς να το συνειδητοποιήσεις αυτό;” και παρόλο που μπορούσα να καταλάβω πολύ καλά γιατί φοβόταν τόσο, δεν έπαυε να με εξοργίζει. Κάποια φορά πρόφερα εγωιστικά μια απάντηση για την οποία μετανιώνω μέχρι και σήμερα: “Δεν είμαι πιο πολύτιμη από τα παιδιά των υπόλοιπων ανθρώπων, ούτε εσύ διαφέρεις από τις υπόλοιπες μητέρες. Αν ήμουν στην φυλακή δεν θα ήθελες οι φίλοι μου να διαδηλώσουν για μένα; Αυτό δεν μας έφερες να κάνουμε σε αυτόν τον κόσμο;” Έκλεισε τα μάτια και ξέσπασε σε λυγμούς. Ύστερα είπε: “Υπενθύμιση, ξέρεις πόσο περήφανη είμαι για σένα;” Και χαμογέλασα. Πιστεύω πως αυτά τα λόγια της είναι που με κάνουν τον δυνατό άνθρωπο που είμαι σήμερα.

Μια βδομάδα μετά κάποιοι αξιωματικοί σε ένα στρατιωτικό σημείο ελέγχου αποφασίζουν πως το αυτοκίνητο με το οποίο ταξιδεύει η μητέρα μου, επιστρέφοντας από το γάμο ενός φίλου, μοιάζει μάλλον ύποπτο. Το πυροβολούν και μια στρατιωτική σφαίρα διαπερνά κατευθείαν την μητέρα μου, σκοτώνοντάς την. Σκότωσε την μητέρα μου. Την μητέρα μου – την γυναίκα που πίστευε στην αγάπη, στην ομορφιά, στην οικογένεια και στο δικαίωμα των Σύριων μητέρων να ζήσουν μια ζωή απελευθερωμένη από το φόβο και το άγχος.

Μια σφαίρα έδωσε τέλος σε όλα. Διαπέρασε το σώμα της, σκοτώνοντας μαζί εμένα και την ψυχή μου. Ένας αστυνομικός, αντικατοπτρίζοντας την αναλγησία του καθεστώτος όταν πρόκειται για τις ψυχές μας, μου λέει: “Ήταν το λάθος ενός ατόμου. Μην το παίρνεις προσωπικά”.

Κάποια μέρα θα σας γράψω για τον θάνατο, την κηδεία της και την απώλειά μου, σήμερα όμως ήθελα να σας συστήσω την μητέρα μου ζωντανή.

Για σένα μητέρα μου. Κάθε χρόνο συνεχίζεις να ζεις στην μνήμη μου ολοζώντανη. Μακάρι να είσαι τόσο περήφανη για μένα σήμερα όσο ήσουν και τότε.

H Marcell Shehwaro αρθρογραφεί στο ιστολόγιο marcellita.com ενώ στο Twitter δημοσιοποιεί στο @Marcellita, κυρίως στην αραβική γλώσσα και στα δύο. Διαβάστε όλα τα άρθρα της στήλης εδώ.