Εικόνα ενός εγκαταλελειμμένου βενζινάδικου εξαιτίας της έλλειψης πετρελαίου – Φωτογραφία του Fahmi Al Baheth.

Επαναστάτες και αραβικές συμμαχικές δυνάμεις στην Υεμένη βρίσκονται αυτήν την περίοδο σε συμφωνία κατάπαυσης πυρός, αλλά οι βίαιες αναμεταξύ τους συγκρούσεις έχουν οδηγήσει το μεγαλύτερο μέρος της χώρας σε αφόρητη απελπισία. Μαζί με τις αρχιτεκτονικές και της δημοτικές υποδομές, η διαμάχη επέφερε καταστροφικές συνέπειες και στις τεχνολογίες επικοινωνίας της χώρας. Οι διακοπές [en] ρεύματος και των τηλεπικοινωνιών είναι καθημερινό φαινόμενο και δεν είναι λίγοι αυτοί που φοβούνται ότι οι τηλεπικοινωνιακές υποδομές της χώρας θα αρχίσουν να καταρρέουν [en] μαζικά, αποκόβοντας εντελώς τους Υεμένιους από τον παγκόσμιο ιστό.

Οι Αραβικές συμμαχικές δυνάμεις υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας ξεκίνησαν να βομβαρδίζουν με εναέριες επιθέσεις την Υεμένη στις 26 Μαρτίου. Περισσότεροι από 1400 άνθρωποι [en], κυρίως άμαχοι πολίτες, σκοτώθηκαν σε διάστημα 7 εβδομάδων. H επίθεση τους επεκτείνεται πλέον πέρα από τις στρατιωτικές βάσεις και τον κύριο στόχο της εκστρατείας, την φυλετική εθνοφρουρά των Χούτι, η οποία πήρε τον έλεγχο της πρωτεύουσας Σαναά της Υεμένης τον Ιανουάριο. Μαζική καταστροφή παρουσιάζει και το νότιο λιμάνι του Άντεν, όπου οι Χούτι οργανώνουν αντίποινα μαζί με παραστρατιωτικές ομάδες πιστές στον πρώην πρόεδρο της Υεμένης, Αλί Αμπντουλά Σάλεχ, ο οποίος αναγκάστηκε να παραιτηθεί μετά από τρεις δεκαετίες στην εξουσία, ύστερα από τις λαϊκές εξεγέρσεις του 2011.

Ηλεκτροσταθμοί και δίκτυα ενσύρματης και ασύρματης τηλεπικοινωνίας είναι εκτός λειτουργίας [en] σε πολλές πόλεις της Υεμένης και κάθε μέρα η λίστα αυξάνεται. Οι μηχανικοί δεν μπορούν να πλησιάσουν τους σταθμούς για να τους συντηρήσουν και να τους θέσουν ξανά σε λειτουργία. Η χώρα είναι επίσης αναγκασμένη να επιβάλλει περιορισμούς στην χρήση πετρελαίου [en], ύλη ζωτικής σημασίας για την λειτουργία των ηλεκτρικών και τηλεπικοινωνιακών σταθμών. Σε πολλές περιοχές αυτό σημαίνει την αποκοπή [en] όλων των υπηρεσιών τηλεπικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένου του Διαδικτύου.

Ακόμα και πριν από την διαμάχη, η Υεμένη είχε μια αδύναμη υποδομή [en] στους τομείς της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών. Αγωγοί πετρελαίου, εργοστάσια παραγωγής ενέργειας και καλώδια οπτικών ινών έχουν εδώ και καιρό υποστεί επανειλημμένες επιθέσεις [en] από ένοπλες και φυλετικές ομάδες τα τελευταία χρόνια.

Οι Υεμένιοι φοβούνται ότι σύντομα θα αντιμετωπίσουν μεγαλύτερες περιόδους διακοπών ρεύματος και τηλεπικοινωνιών. Σε μερικές περιοχές, οι διακοπές αυτές διαρκούν ήδη τέσσερις εβδομάδες. Εάν αυτό συμβεί, μπορεί να αφήσει εκατομμύρια Υεμένιους αποκομμένους από τον υπόλοιπο κόσμο σε μια κατάσταση όπου οι επιθέσεις σε πολίτες αυξάνονται δραματικά. Ένας διαδικτυακός ακτιβιστής, ο οποίος προτιμά να διατηρήσει την ανωνυμία του, μας είπε:

نحن قلقون بأننا لن نتمكن من نشر وتوثيق انتهاكات حقوق الإنسان والوضع الإنساني الصعب بشكل مباشر على الإنترنت خلال الأيام القليلة القادمة، لا إنترنت، لا اتصالات، حتى هواتفنا المحمولة لن نستطيع استخدامها لعدم توفر الطاقة الكهربائية.

Ανησυχούμε ότι τις προσεχείς ημέρες δεν θα μπορούμε να καταγράφουμε και να δημοσιεύουμε σε πραγματικό χρόνο τις καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δύσκολης ανθρωπιστικής κατάστασης στο Διαδίκτυο. Χωρίς Διαδίκτυο, χωρίς τηλεπικοινωνίες, ακόμα και τα κινητά μας θα είναι άχρηστα, δεν θα μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε χωρίς ρεύμα.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει σημαντικό εργαλείο για τα διεθνή μέσα ενημέρωσης που δεν μπορούσαν να παραμείνουν στην Υεμένη για να καλύψουν από εκεί τα γεγονότα. Αντ’ αυτού, εξαρτώνται από τους τοπικούς ακτιβιστές που καταγράφουν και δημοσιεύουν βίντεο και αναφορές για το τι βλέπουν και ακούν σε καθημερινή βάση, συχνά ακόμα και κάθε ώρα.

Στελέχη των εταιρειών τηλεπικοινωνίας αναφέρουν πως η κινητικότητα στα τηλεφωνήματα και το διαδίκτυο έχει πέσει κατά 30%. Άλλες πηγές επιβεβαιώνουν επίσης ότι ο αριθμός των χρηστών του Διαδικτύου εν ώρα αιχμής έχει μειωθεί περισσότερο από 60% τις τελευταίες ημέρες συγκριτικά με τους προηγούμενους μήνες. Οι αριθμοί συνεχίζουν να αυξάνονται καθώς η τρέχουσα κατάσταση ολοένα και χειροτερεύει.

Ο Δρ. Ali Nosary, Διευθύνων Σύμβουλος της TeleYemen, αναμένει πως οι τομείς του διαδικτύου και των τηλεπικοινωνιών θα αντιμετωπίσουν μεγάλη αναταραχή σύντομα τις ερχόμενες μέρες. Αναφέρει:

مع استمرار الوضع الحالي وانعدام المشتقات النفطية لفترة أطول ربما لن تتمكن معظم شبكات الاتصالات من العمل لأكثر من بضعة أيام وليس أسابيع.

Εάν η τρέχουσα κατάσταση και η έλλειψη πετρελαίου συνεχιστούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ίσως η πλειοψηφία των τηλεπικοινωνιακών δικτύων να μην αντέξει καν για μερικές μέρες, πόσο μάλλον εβδομάδες.

H TeleYemen προσφέρει υπηρεσίες διαδικτύου μέσω δορυφόρων αλλά το κόστος των υπηρεσιών είναι πολύ υψηλό (600 – 1400 αμερικάνικα δολάρια για εγκατάσταση, 48 δολάρια για 5GB και 1110 δολάρια για 100GB). Είναι προφανές πως επωφελείται μόνο ένα μικρό ποσοστό των χρηστών. Το ποσοστό δεν ξεπερνά τους 1.000 συνδρομητές, η πλειοψηφία εκ των οποίων είναι υπάλληλοι ιδιωτικών επιχειρήσεων και τραπεζών.

Καθώς οι ιδιοκτήτες των YemenNet και TeleYemen, είναι αμφότεροι θυγατρικές της Δημόσιας Επιχείρησης Τηλεπικοινωνίας του κράτους, η κυβέρνηση της Υεμένης διατηρεί μονοπώλιο [en] στις υπηρεσίες σταθερής τηλεφωνίας της χώρας. Η διάταξη αυτή παρεμποδίζει την Υεμένη από το να αναπτύξει έναν πιο ισχυρό τηλεπικοινωνιακό τομέα, αφήνοντάς την να βασίζεται σε μια εύθραυστη υποδομή καλωδίων χαλκού και παλαιότερων υποδομών που δημιουργήθηκαν για φωνητικές επικοινωνίες και όχι για μεταφορά δεδομένων.

Όσον αφορά τις υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας, τρεις εκ των τεσσάρων εν λειτουργία επιχειρήσεων δουλεύουν με GSM, παρέχοντας τεχνολογία 2G. Η τέταρτη εταιρεία, η οποία είναι δημόσια καθώς η κυβέρνηση έχει μετοχές της, δουλεύει με CDMA, παρέχοντας πολύ περιορισμένη 3G διαδικτυακή υπηρεσία σε κάποιες περιοχές.

Παρά την συνεχή αύξηση των αριθμών των διαδικτυακών χρηστών της Υεμένης, το ποσοστό είναι ακόμα χαμηλό συγκριτικά με τις γειτονικές χώρες. Πολυάριθμες αναφορές καταδεικνύουν πως το ποσοστό των διαδικτυακών χρηστών της Υεμένης κυμαίνεται μεταξύ 14% και 20%. Είναι προφανές πως πως η ψηφιακή απομόνωση δεν είναι ενδεχόμενο του πολύ μακρινού μέλλοντος.

Αντιμέτωποι με μια καταστροφική ανθρωπιστική κατάσταση, την εκτενή φτώχεια και την επίμονη ένοπλη διαμάχη, η απομόνωση από το διαδίκτυο θα ήταν ολέθρια. Το διαδίκτυο είναι ένα ζωτικό εργαλείο για τους δημοσιογράφους που δουλεύουν αναφέροντας τις συρράξεις, τους ακτιβιστές που διαδίδουν τα νέα και καταγράφουν τις καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την συνολική ανθρωπιστική κατάσταση, καθώς και για τους απλούς πολίτες που θέλουν να μαθαίνουν τι συμβαίνει στην χώρα και να επικοινωνούν με τους αγαπημένους τους στο εξωτερικό.