Δέκα τρόποι χρήσης της Wikipedia για εκπαιδευτικούς

Αυτή η δημοσίευση αναρτήθηκε αρχικά στον ιστότοπο Jisc Inform.

Η Wikipedia υποτίθεται ότι αποτελεί σημείο έναρξης και όχι τελική πηγή γνώσης. Βρίσκεται διαρκώς σε ημιτελή κατάσταση και εξελίσσεται, με διαρκείς επίσημες και ανεπίσημες αξιολογήσεις. Εμπλεκόμενοι σε μια τέτοια διαδικασία, οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να εξερευνήσουν τα πεδία της κριτικής ανάγνωσης, της εξοικείωσης με τα ψηφιακά μέσα καθώς και βαθιά γνωσιακά ερωτήματα. Ο Δρ. Martin Poulter, πρεσβευτής του Jisc Wikimedia, μας δίνει τις δικές του δέκα καλύτερες συμβουλές για εκπαιδευτικούς που χρησιμοποιούν τη Wikipedia…

1. Συζήτηση και αξιολόγηση
Η συζήτηση είναι κεντρικό σημείο της Wikipedia. Κάντε κλικ στο “Talk” στην κορυφή ενός άρθρου για να δείτε συζητήσεις, ορισμένες φορές αρκετά εκτενείς, σχετικά με τα προβλήματα του άρθρου και προτάσεις για τη βελτίωσή του. Στο σύνδεσμο αυτό προβάλλεται επίσης ο βαθμός ποιότητας [en] με τον οποίο έχουν βαθμολογήσει οι Βικιπαιδιστές το άρθρο. Αυτές οι επίσημες και ανεπίσημες αξιολογήσεις αποτελούν ευκαιρία για την προώθηση της κριτικής ανάγνωσης: αναπτύσσουν στους μαθητές τη συνήθεια της ανάγνωσης των συζητήσεων και την αξιολόγηση με δικά τους σχόλια.

2. Ανάλυση των πολιτικών και των κατευθυντήριων γραμμών 
Η Wikipedia απαιτεί πρωτότυπες καταγραφές στοιχείων με παράθεση σε αξιόπιστη, δημοσιευμένη πηγή, η οποία είναι ανεξάρτητη από το αντικείμενο του λήμματος. Στα φόρουμ συζητήσεων μπορούν να τεθούν ως θέματα συζήτησης και έρευνας όλες οι πτυχές αυτού του ορισμού: γιατί υπάρχουν πολλές «μη αξιόπιστες» πηγές; Γιατί να μην γίνεται απλά να κάνουμε αντιγραφή και επικόλληση από άλλες ιστοσελίδες; Αυτές οι ερωτήσεις μπορούν να πλαισιώνουν μία συζήτηση αναφορικά με την γενική γνώση σχετικά με την πληροφορία ή αναφορικά με το πώς εφαρμόζονται οι ακαδημαϊκές αρχές σε κάθε θέμα. Οι πολιτικές και οι κατευθυντήριες γραμμές της εγκυκλοπαίδειας [en] συνιστούν ενδεχομένως το σημείο εκκίνησης. Διαβάζοντας την περίληψη της κάθε πολιτικής, δίνεται η δυνατότητα να θέσεις το ερώτημα τί προσπαθεί να αποτρέψει η συγκεκριμένη πολιτική και πώς βοηθάει την ιστοσελίδα να εκπληρώσει στον στόχο της, που είναι να συνοψίζει τις γνώσεις του κόσμου. 

3. Άρθρα σε πολλές γλώσσες
Στην Wikipedia υπάρχουν άρθρα που είναι διαθέσιμα σε περισσότερες από 280 γλώσσες συνολικά. Αυτή η μεγάλη γλωσσική ποικιλία είναι σαν ένα παράθυρο στον πολιτιστικό και γλωσσολογικό πλούτο. H Ruth Page [en] του Πανεπιστημίου του Λέστερ έχει χρησιμοποιήσει την αγγλική και ιταλική έκδοση του άρθρου για την δολοφονία του Meredith Kercher [en] με σκοπό να αναδείξει ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει κάποιος, όταν γράφει άρθρα αμφιλεγόμενου χαρακτήρα. Οι διαθέσιμες γλωσσικές εκδόσεις του κάθε άρθρου εμφανίζονται στην κάτω αριστερή στήλη (ισχύει όταν το άρθρο ανοίγεται σε επιφάνεια εργασίας). H Manypedia [en] είναι ένα εργαλείο σύγκρισης των διαφορετικών γλωσσικών εκδοχών που έχει ένα άρθρο.

4. «Κάτω από το χαλί»
Μία wiki σώζει όλες τις αλλαγές στις οποίες υποβλήθηκε. Στην επιλογή «Ιστορικό» μπορεί κάποιος να δει όλες τις προηγούμενες εκδοχές ενός άρθρου και τις διαφορές μεταξύ τους. Η με τον καιρό εξέλιξη ενός αμφιλεγόμενου άρθρου δείχνει ποια είναι τα βήματα που ακολουθούνται, ούτως ώστε να φτιαχτεί η δομή, οι πηγές και η διατύπωση. Στο ιστορικό ενός άρθρου μπορεί να βρει κανείς το πότε ένα άρθρο έτυχε θύμα βανδαλισμού και πόσος καιρός χρειάστηκε για να διορθωθεί. Αυτός είναι ένας τρόπος οι μαθητές να μάθουν πώς να χρησιμοποιούν τα άρθρα της Wikipedia ως υλικό συζήτησης, που είναι σε συνεχή εξέλιξη, και όχι ως άρθρα που δεν σηκώνουν άλλη βελτίωση και θεωρούνται τελειωτικά.

Αν ένας μαθητής αλλάξει ένα άρθρο, μπορεί κάποιος να μπει στο ιστορικό και να συγκρίνει το άρθρο πριν και μετά την τροποποίηση. Το ιστορικό έχει επίσης συνδέσμους που δίνουν πρόσβαση στα άτομα που συνεισέφεραν για το κάθε άρθρο, αλλά ακόμη για τον αριθμό επισκεπτών που είχε την κάθε μέρα.

5. Πέρα από την Wikipedia
Η Wikipedia είναι μόνο μία από τις έντεκα δωρεάν και επαναχρησιμοποιήσιμες ιστοσελίδες που δίνουν τη δυνατότητα εξεύρεσης υλικού αναφοράς και πρόσβαση σε ιστότοπους εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Η οικογένεια Wikimedia περιλαμβάνει τη Βικιθήκη για τα κείμενα, τα Βικιβιβλία για τα βιβλία και την Wikidata για δεδομένα και στατιστικά στοιχεία.

6. Δημιουργία βιβλίων προσαρμοσμένα στις ανάγκες σας
Όλες οι σελίδες της Wikimedia έχουν την υπηρεσία «Εκτύπωση/Εξαγωγή». Μία από τις δυνατότητες είναι η «Δημιουργία βιβλίου», στο οποίο συμπεριλαμβάνει κάποιος τα άρθρα που επιλέγει ο ίδιος. Αυτά μπορούν να εξαχθούν σε μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου, σε μορφή PDF είτε σε φυσικά βιβλία, με ένα μικρό κόστος, τα οποία μπορούν να εκτυπωθούν από εκδοτικούς οίκους, που αναλαμβάνουν την δημοσίευση. Ο Phil Wane, ακαδημαϊκός στο Πανεπιστήμιο Nottingham Trent, χρησιμοποιεί ένα εργαλείο [en] για να φτιάχνει βιβλία για τα μαθήματα του που διδάσκει για τα νέα μέσα.

7. Κάντε την αλλαγή
Ο συγγραφέας Martin Gardner έλεγε ότι, όταν ήθελε να αποκτήσει γνώσεις αναφορικά με ένα συγκεκριμένο θέμα, έγραφε βιβλίο γι’ αυτό. Η Wikipedia δίνει την δυνατότητα αυτή σε όποιον μαθητή ενδιαφέρεται: αν πραγματικά θέλεις να μάθεις περισσότερα σχετικά με ένα συγκεκριμένο θέμα, τότε δημιούργησε ή βελτίωσε ένα άρθρο της Wikipedia και μετά θα σου το αξιολογήσουν. Εκπαιδευτές οποιουδήποτε επιπέδου παροτρύνουν τους μαθητές τους να το κάνουν, κυρίως προπτυχιακούς φοιτητές που βρίσκονται στο τελευταίο έτος σπουδών τους ή μεταπτυχιακούς φοιτητές στο ξεκίνημα των σπουδών τους. Αυτά τα project απαιτούν ένα προσεκτικό σχεδιασμό, έτσι ώστε να συμβαδίζει αυτή η δραστηριότητα στην Wikipedia με τους στόχους του μαθήματος, αλλά και για να λαμβάνεται μια ενεργή υποστήριξη από τους ειδικούς. Η εκπαιδευτική πύλη της Wikimedia [en] δίνει συμβουλές, πηγές και προηγούμενες εργασίες. 

8. Wikimedia Commons
Τα ψηφιακά μέσα που κοινοποιούνται μέσω του Wikimedia Commons [en] μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην Wikipedia αλλά και σε άλλες ιστοσελίδες, φτάνοντας σε ένα μαζικό κοινό. Με την άδεια ελεύθερης χρήσης, η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων μπορεί να διαφυλάσσεται, αλλά επίσης δύναται αναφορά του ονόματος για οποιαδήποτε χρήση. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν οποιαδήποτε στοιχεία, από ένα ψηφίο ενός άρθρου μέχρι και ψηφιακά ιστορικά ντοκιμαντέρ. Επίσης υπάρχει και η δυνατότητα οι μαθητευόμενοι να φτιάχνουν διαγράμματα [en] που να απεικονίζουν άρθρα της Wikipedia.

9. Βοήθεια
Wikimedia δεν είναι μόνο μια σειρά από ιστοσελίδες αλλά μία σειρά από κοινότητες. Πίσω από την οθόνη υπάρχουν αληθινοί άνθρωποι και πολλοί προσφέρονται για να βοηθήσουν. Μπορεί να είναι χρήσιμοι για να εξηγούν πώς να χειρίζεται κανείς τους συχνά μπερδεμένους κανόνες, τις διεπαφές και την κουλτούρα της Wikimedia. Το Jisc και το Wikimedia UK φέρνουν σε επαφή τους εκπαιδευτές και τους ερευνητές [en] με τους  κατάλληλους ειδικούς της Wikipedia.

10. Επιλογή και χρήση
Όλα τα περιεχόμενα της Wikimedia (κείμενο, μέσα και λογισμικό) μπορούν να χρησιμοποιηθούν δωρεάν για οποιοδήποτε λόγο. Απαιτείται η τήρηση των κανόνων, οι οποίοι συνήθως επεξηγούνται στο κάτω μέρος της σελίδας. Αυτό συνήθως σημαίνει να γίνεται επισήμανση του ιδιοκτήτη και της άδειας. Το Wikimedia Commons [en] έχει αυτή τη στιγμή 20 εκατομμύρια εικόνες, βίντεο κλιπ και αρχεία ήχου για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς, στα οποία περιλαμβάνονται επίσης πολλά, τα οποία έχουνε κοινοποιηθεί από πολιτισμικές οργανώσεις ή περιοδικά ελεύθερης χρήσης. Μπορείτε να ρίξετε μια ματιά σ’ αυτές τις δέκα ανεπανάληπτες εικόνες από το Wikimedia Commons [en] του Nicola Yeeles [en].

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.