Τι μπορεί να μάθει από τη Λατινική Αμερική το παγκόσμιο κίνημα για το κλίμα

The Amazon. Photo credit: Mariusz Kluzniak (Flickr)

Ο Αμαζόνιος. Εικόνα: Mariusz Kluzniak (Flickr)

Το άρθρο αυτό γράφτηκε από τη Hoda Baraka για το 350.org [en], μια οργάνωση που δημιουργεί ένα παγκόσμιο κίνημα για το κλίμα και αναδημοσιεύεται στο Global Voices ως μέρος μιας συμφωνίας για διαμοιρασμό περιεχομένου.

Η Λατινική Αμερική έχει μεγάλη ιστορία στα λαϊκά κινήματα, είτε πρόκειται περί περιβαλλοντολογικού είτε πολιτικού ή οικονομικού περιεχομένου. Σήμερα, τα κινήματα αυτά έχουν αναγνωριστεί ως σημαντική κοινωνική και πολιτική δύναμη που διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό τις τοπικές πραγματικότητες.

Παρακάτω βρίσκονται τα κυριότερα σημεία από συζητήσεις με ακτιβιστές για το κλίμα στη Λατινική Αμερική, που ρίχνουν φως στη μοναδικότητα του κλιματικού κινήματος στην περιοχή και εξηγούν τι θα μπορούσε να μάθει το παγκόσμιο κίνημα από αυτό το παράδειγμα που εμπνέει.

1. Προσαρμογή στην αλλαγή των καιρών

Παρομοίως με τις άλλες περιοχές του Νότου, η Λατινική Αμερική εξακολουθεί να υποβάλλεται σε μια διαδικασία αστικοποίησης, καθώς οι πληθυσμοί μετακινούνται από τις αγροτικές στις αστικές περιοχές σε αναζήτηση οικονομικών ευκαιριών. Παρόλο που η αστικοποίηση φέρνει στο προσκήνιο πολλά περιβαλλοντολογικά προβλήματα και φαίνεται οι αγροτικές καλλιέργειες να αντικαθίστανται σε μεγάλο βαθμό από τις αστικές καλλιέργειες, στην περίπτωση της Λατινικής Αμερικής οι αγροτικές και οι αστικές ομάδες ακτιβιστών έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους για να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση.

Έτσι, αντί να υποκύπτουν στις αλλαγές των καιρών που υπαγορεύει η αστικοποίηση, προσαρμόζονται και ενώνουν τις δυνάμεις τους με αυτές των ομάδων των νεαρών ακτιβιστών που εμφανίζονται στις αστικές περιοχές.

Όπως εξηγεί η ακτιβίστρια από το Περού Majandra Rodriguez Acha, η οποία είναι μία από τους ιδρυτές της ομάδας ακτιβιστών γνωστής ως TierrActiva Peru [es]:

Νομίζω ότι το κίνημα για το κλίμα στη Λατινική Αμερική είναι καινούργιο, αλλά επίσης είναι και αρκετά παλιό. Ομάδες που επηρεάζονται άμεσα από την κλιματική αλλαγή, όπως οι ομάδες ιθαγενών, γυναικών και οι αγροτικές ομάδες, εδώ και πολύ καιρό κινητοποιούνται για ζητήματα σχετικά με την κλιματική αλλαγή· αλλά ακόμα νομίζω ότι, ως ένα κίνημα πιο αστικό και πιο νεαρής ηλικίας, είναι αρκετά νέο σε κάποιο βαθμό. Πρόκειται για ένα πολυποίκιλο και αναπτυσσόμενο κίνημα και όλο και περισσότεροι άνθρωποι ανακαλύπτουν τι είναι η κλιματική αλλαγή και πώς τους επηρεάζει και πώς επηρεάζει και τους άλλους σε διάφορα πλαίσια.

Ακούστε παρακάτω τη διαδικτυακή ραδιοφωνική μετάδοση, όπου η Majandra μιλάει ακόμα για τις πραγματικότητες της κλιματικής αλλαγής στη Λατινική Αμερική, για τις κοινότητες που επηρεάζονται, για τους κινδύνους του να είσαι ακτιβιστής για το περιβάλλον στην περιοχή [en] και άλλα.

2. Ενωμένοι στον αγώνα για τους βιώσιμους πόρους

Αυτό που αναφέρουν οι παρατηρητές σχετικά με το κίνημα της Λατινικής Αμερικής για την κλιματική αλλαγή είναι στην πραγματικότητα η συνύπαρξη πολυάριθμων κινημάτων. Κάτι τέτοιο όχι μόνο προσθέτει δύναμη στον αγώνα για το κλίμα, αλλά αποτελεί ακόμα μια ακριβή αντανάκλαση του εγκάρσιου αντίκτυπου της κλιματικής αλλαγής, από τη στιγμή που αυτή επηρεάζει τους πόρους, τις δουλειές, την υγεία και άλλα.

Η συνύπαρξη αυτών των δυνάμεων πηγαίνει σε άλλο επίπεδο τη συζήτηση για το κλίμα και αντιπροσωπεύει ένα εντελώς καινούργιο επίπεδο πίεσης στις κυβερνήσεις (που υστερούν σε δράσεις για το κλίμα), ενώ προσθέτει πραγματική δύναμη στις πολλαπλές φωνές που είναι ενωμένες στο κάλεσμά τους για δράση.

Η ακτιβίστρια Nicky Scordellis, που έγινε μέλος του κινήματος της Βολιβίας για το κλίμα πριν χρόνια και είναι μέλος της ομάδας ακτιβιστών TierrActiva Bolivia, εξηγεί:

Η Λατινική Αμερική έχει αυτό το τεράστιο κίνημα που πολλές φορές δεν αυτοαποκαλείται κίνημα για το κλίμα, ωστόσο αυτό που κάνει αποτελεί οπωσδήποτε μέρος των αγώνων ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Δύο είναι τα βασικά στοιχεία: το ένα είναι η αντίσταση, και στη Λατινική Αμερική υπάρχουν  τεράστια κινήματα αντίστασης ενάντια στα πολύ μεγάλα έργα, στην εξόρυξη ορυκτών καυσίμων, στις εξορύξεις, πολλά από τα οποία συχνά σχετίζονται περισσότερο με ζητήματα του εδάφους και με δικαιώματα των ιθαγενών, αλλά στην πραγματικότητα σχετίζονται όλα με την κλιματική αλλαγή και αυτό είναι απίστευτα ισχυρό αυτή τη στιγμή στη Λατινική Αμερική. Και η άλλη πλευρά είναι ότι οι άνθρωποι δημιουργούν εναλλακτικές λύσεις· κατά μήκος της Λατινικής Αμερικής υπάρχουν απίστευτες εμπειρίες δημιουργίας έργων μετάβασης, ανθρώπων που δημιουργούν κοινότητες, που δουλεύουν με την τοπική οργανική καλλιέργεια, που χτίζουν οικολογικά σπίτια, που καλλιεργούν αστικές καλλιέργειες και όλα αυτά συμβαίνουν σε όλη τη Λατινική Αμερική. Νομίζω ότι όλα αυτά είναι απίστευτα ισχυρά όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την κλιματική αλλαγή και νομίζω ότι είναι πραγματικά σημαντικό για τα κινήματα σε όλον τον κόσμο να δούνε τι συμβαίνει στη Λατινική Αμερική και να μάθουν από αυτές τις εμπειρίες.

Ακούστε παρακάτω τη διαδικτυακή ραδιοφωνική μετάδοση, όπου η Nicky μιλάει ακόμα για τους ακτιβιστές για το κλίμα στη Βολιβία και πώς δουλεύουν ώστε να ενωθούν με άλλες ομάδες ακτιβιστών της περιοχής.

3. Οδηγούμενοι από μια ισχυρή σύνδεση με τη γη τους 

Κατά μήκος της Λατινικής Αμερικής, πολλές ντόπιες πνευματικές παραδόσεις εκφράζουν αξίες σεβασμού προς τη μη ανθρώπινη ζωή, για συγκεκριμένα μέρη και χαρακτηριστικά τοπίων και για την ίδια τη Γη. Συνεπώς, αυτός ο σεβασμός προς τη φύση αντανακλάται σε μια αντίληψη για την ανάγκη να ζεις σε ισορροπία με το περιβάλλον, σεβόμενος και προστατεύοντας τα οικοσυστήματα, τα οποία καθιστούν δυνατή τη ζωή σ’ αυτόν τον πλανήτη.   

Σε μια παγκόσμια οικονομία παρακινούμενη από καπιταλιστικές αναζητήσεις, πολλοί βλέπουν τη φύση σαν μια απλή πηγή που θα πρέπει να την εκμεταλλευόμαστε προς οικονομικό μας όφελος. Για να αντιμετωπιστεί αυτή η απληστία και η καταστροφή που συνεπάγεται, πολλές κοινότητες ιθαγενών υπερασπίζονται τη φύση, δυστυχώς  πολύ συχνά με κόστος τη ζωή τους [en].

Κατά μήκος της Λατινικής Αμερικής, χτίζοντας στις ιθαγενείς τους ρίζες, πολλοί ενσωματώνουν αυτές τις έννοιες και τις πνευματικές παραδόσεις σε μια ευρύτερη αναπτυξιακή προσέγγιση. Η βάση αυτής της προσέγγισης κάνει πράγματα με έναν τρόπο με κέντρο την κοινότητα, ισορροπημένο οικολογικά και πολιτισμικά ευαίσθητο. Μια τέτοια γνωστή προσέγγιση είναι το κίνημα “Buen Vivir” (“Ζώντας καλά”), το οποίο προέρχεται από το Εκουαδόρ και έχει εδραιωθεί στον τρόπο σκέψης της φυλής Κέτσουα των Άνδεων.

Και άλλα κοινωνικά κινήματα της Νότιας Αμερικής έχουν εμπνευστεί από αυτό και έχουν επεκτείνει το κίνημα, συνδέοντάς το με άλλα ντόπια συστήματα πεποιθήσεων, όπως αυτά των φυλών Αϋμάρα της Βολιβίας, των Κέτσουα του Εκουαδόρ και των Μαπούτσε της Χιλής και της Αργεντινής.

Διαβάστε περισσότερα για το κίνημα “Buen Vivir” στην εφημερίδα The Guardian: “Buen Vivir: η κοινωνική φιλοσοφία που εμπνέει κινήματα στη Νότια Αμερική“[en].

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.