Πολίτης Δημοσιογράφος και χρήση των SMS, email και μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην αίθουσα σύνταξης της εφημερίδας @Verdade. Εικόνα: Sourcefabric στο Flickr (CC BY-NC-SA 2.0)
Αυτό το άρθρο, που δημοσιεύθηκε [pt] στην εφημερίδα @Verdade στις 2 Απριλίου 2014, γράφτηκε αρχικά από τον Alfredo Manjate (@AlMero05) στα πορτογαλικά και μεταφράστηκε στα αγγλικά από τον Francisco Chuquela (@chuquela).
Η κυβέρνηση της Μοζαμβίκης πιέζει για την ψήφιση ενός νομοσχεδίου που θα ποινικοποιεί τα γραπτά μηνύματα, τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) και άλλου είδους διαδικτυακές δημοσιεύσεις, που θεωρούνται “προσβλητικές” ή που “θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια του κράτους”.
Το νομοσχέδιο που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο [pt] (την εκτελεστική εξουσία της Μοζαμβίκης, που αποτελείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρωθυπουργό και όλους τους υπόλοιπους υπουργούς) την 1η Απριλίου 2014, τώρα θα υποβληθεί στο κοινοβούλιο. Ο Υπουργός Επιστημών και Τεχνολογίας Louis Pelembe εξήγησε ότι οι αυστηρές ποινές που προτείνονται στο νομοσχέδιο θα εξασφαλίσουν την προστασία των καταναλωτών και θα αυξήσουν την εμπιστοσύνη στις ηλεκτρονικές συναλλαγές, ως μέσο επικοινωνίας και παροχής υπηρεσιών.
Δωρεάν WiFi στην περιοχή του Πανεπιστημίου Eduardo Mondlane, Μαπούτο, Ιούνιος 2013. Εικόνα από τη Sara Moreira.
Πέρα από τις διατάξεις σχετικά με το προσβλητικό περιεχόμενο, ο νόμος θα καλύψει τη δόλια πρόσβαση στο Διαδίκτυο, στις βάσεις δεδομένων και στις οικονομικές συναλλαγές.
Όσον αφορά στην ειδική περίπτωση των γραπτών μηνυμάτων, ο Pelembe επεσήμανε ότι “στο πολύ πρόσφατο παρελθόν (τα μηνύματα κειμένου) έχουν δημιουργήσει αρκετές αναταραχές στη χώρα μας”.
Ο ίδιος με αυτό αναφερόταν σε αυτό που έγινε γνωστό ως “Εξέγερση του Ψωμιού” – τις διαμαρτυρίες κατά της αύξησης της τιμής του ψωμιού, του νερού και του ηλεκτρισμού, που οργανώθηκαν μέσω SMS [en] στο Μαπούτο το Σεπτέμβριο του 2010. Κατόπιν των διαμαρτυριών, η κυβέρνηση εξέδωσε μια υπουργική διάταξη που υποχρέωνε τους χρήστες προπληρωμένων κινητών τηλεφώνων [pt] να καταχωρήσουν τις κάρτες SIM τους και άλλες πληροφορίες ταυτοποίησης, με τις δύο εταιρίες κινητής τηλεφωνίας που λειτουργούσαν στη χώρα εκείνη την εποχή, μεταξύ των άλλων περιορισμών [en] που επιβλήθηκαν στις υπηρεσίες μηνυμάτων κειμένου.
Ο νόμος θα κάλυπτε την ανάγκη για δημιουργία ενός νόμιμου πλαισίου για τη ρύθμιση και την πειθαρχία σε αυτού του είδους τις δραστηριότητες, σύμφωνα με τον Pelembe.
Αν εγκριθεί από το κοινοβούλιο, θα είναι ο πρώτος τέτοιου είδους νόμος στη Μοζαμβίκη.
Στοιχεία ενός κράτους παρακολούθησης
Στις αρχές του 2014, η Αστυνομία Έρευνας Εγκλήματος της χώρας επικοινώνησε [pt] με την πρόεδρο της τοπικής Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Alice Mabota για να ξεκαθαρίσει αν η ίδια ήταν η συντάκτρια μιας έκκλησης για διαμαρτυρία, που κυκλοφόρησε μέσω γραπτών μηνυμάτων. Γράφει:
Família moçambicana, acordem!!! Guebuza não nos quer ver vivos. Melhor acabarmos com ele do que ele connosco. Apelamos à manifestação imediata para a retirada dele do poder antes que seja tarde. Colabora com a ideia passando a mensagem para os outros. A sms é da Dr. Alice Mabota.
Οικογένεια της Μοζαμβίκης, ξύπνα!!! [Ο Πρόεδρος] Guebuza δεν θέλει να μας δει ζωντανούς. Καλύτερα να τελειώνουμε μαζί του, πριν τελειώσει αυτός μαζί μας. Κάνουμε έκκληση για επείγουσα διαμαρτυρία, ώστε αυτός να αποχωρήσει από την εξουσία προτού να είναι πολύ αργά. Συνεργαστείτε σε αυτή την προσπάθεια, προωθώντας αυτό το μήνυμα και σε άλλους. Το μήνυμα αυτό είναι από την Δρ. Alice Mabota.
Όταν η Alice Mabota έφευγε από το αστυνομικό τμήμα, είπε στους δημοσιογράφους:
só foram perguntar se a mensagem é da minha autoria e eu disse que não era. Eu forneci-lhes os meus três números de telefone para eles investigarem e ver se a mensagem foi enviada a partir de um deles.
Το μόνο που με ρώτησαν ήταν αν ήμουν αυτή που έγραψε αυτό το μήνυμα και τους είπα ότι δεν ήμουν. Τους έδωσα τους τρεις τηλεφωνικούς μου αριθμούς για να το ερευνήσουν και να δουν αν το μήνυμα στάλθηκε από κάποιον από αυτούς.
Μια εκτενής αναφορά σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Μοζαμβίκη [en] που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ επισημαίνει ότι η κυβέρνηση της Μοζαμβίκης έχει παγιδεύσει τα τηλέφωνα μελών πολιτικών κομμάτων και ακτιβιστών δικαιωμάτων χωρίς ένταλμα.
