Η ταινία Elysium [en], που τοποθετείται χρονικά το έτος 2155 και στην οποία πρωταγωνιστούν ο Ματ Ντέιμον και η Τζόντι Φόστερ, δίνει μια γροθιά στο σύστημα υγείας των ΗΠΑ, ενώ, παράλληλα, προσφέρει μια καλύτερη οπτική στο σύστημα μετανάστευσης, αν πραγματοποιηθεί κάποιου είδους διεξοδική μεταρρύθμιση [en]. [Προειδοποίηση: Αυτό το άρθρο μπορεί να περιέχει spoiler.]

Η ταινία, σε σκηνοθεσία του Neill Blomkamp [en], διαδραματίζεται σε έναν χώρο τελευταίας τεχνολογίας, το Elysium, σε αντίθεση με τον κατεστραμμένο και με υπερπληθυσμό πλανήτη Γη.

Ο Ματ Ντέιμον σε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία “Elysium.” Εικόνα από το YouTube.

Η ταινία αναφέρεται σε έναν πρώην κατάδικο, τον Max (Damon), του οποίου η κακή κατάσταση υγείας τον αναγκάζει να αναζητήσει τις υπηρεσίες ενός εγκληματία πολιτικού αρχηγού, ο οποίος επίσης θέλει να αποκτήσει τον έλεγχο των πόρων του εξαιρετικού συστήματος υγείας του Elysium, προκειμένου να βρει μια θεραπεία για τους ασθενείς στη Γη. Ωστόσο, αυτοί θα έρθουν αντιμέτωποι με την σκληρή Υπουργό Άμυνας Delacourt (Φόστερ), η οποία αμείλικτα προσπαθεί να εμποδίσει τους κατοίκους (ή όπως αποκαλούνται στην ταινία “παράνομους”) να μπουν στο Elysium με κάθε κόστος.

Στην αρχή της ταινίας, ένα διαστημόπλοιο μεταφέρει έναν μεγάλο αριθμό μεταναστών σε μια προσπάθεια να μπει στο Elysium, όμως η Delacourt διατάζει την χωρίς έλεος καταστροφή του. Αν και δεν έγινε με τον ίδιο τρόπο, η επιβολή του νόμου υπήρξε ένα σημαντικό στοιχείο στην ψήφιση του νομοσχεδίου S.744 [en] στις 27 Ιουνίου του 2013, ώστε να σταματήσει η μεταναστευτική εισροή στα σύνορα.

Καθώς ξετυλίσσεται η ταινία, θα πίστευε κανείς ότι ο κύριος λόγος που αυτοί οι “παράνομοι” (“illegals”) θέλουν να φύγουν από τον πλανήτη Γη για μια πιο άνετη ζωή στο Elysium παραλληλίζεται με τον λόγο που πολλοί μετανάστες αποφασίζουν να περάσουν τα σύνορα και να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή στις ΗΠΑ (φυσικά, οι ΗΠΑ είναι το μέρος “Elysium” για όλους τους αισιόδοξους αλλοδαπούς μετανάστες).

Η ταινία δείχνει ακόμα ότι οι μετανάστες πηγαίνουν στο Elysium για να βρουν ένα καλύτερο σύστημα υγείας, αλλά χρειάζεται να γίνουν πολίτες του Elysium για να μπορούν να το έχουν στη διάθεσή τους. Στην πραγματική ζωή, πολλοί παράνομοι μετανάστες αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα, καθώς δεν έχουν πρόσβαση στο σύστημα υγείας.

Αλλά πριν περάσουμε στη συζήτηση για το θέμα της μετανάστευσης, διάφορα blog όπως το ThinkProgress [en] εξηγούν ότι η ταινία “Elysium” υπολείπεται να εξηγήσει γιατί το σύστημα υγείας στον διαστημικό δορυφόρο είναι καλύτερο από αυτό στη Γη: [en]

“Αλλά η ταινία “Elysium” “καταρρέει” όσο περισσότερο το σκέφτεσαι – και δεν πετυχαίνει το σκοπό της να πει την αλήθεια στην εξουσία – εξαιτίας της ανικανότητάς της να απαντήσει μια απλή ερώτηση: γιατί είναι ανεπαρκές το σύστημα υγείας στη γη στην ταινία “Elysium”; Η ταινία μας δείχνει πολλούς λόγους που η ζωή στο Elysium είναι πιο άνετη και ικανοποιητική απ’ ό,τι η ζωή στη γη, αλλά ο Blomkamp εστιάζει αποκλειστικά στους ανθρώπους στη γη που θέλουν να πάνε στο Elysium κυρίως για να έχουν πρόσβαση σε ιατρικούς πόρους που μπορούν να γιατρέψουν ακόμα και σοβαρές ασθένειες με ένα απλή, γρήγορη εξέταση”.

Το ThinkProgress συνεχίζει:

“Και στο τέλος, το καταφέρνουν. Αφού ο Spider και ο Max κατεβάσουν ένα πρόγραμμα στην κεντρική μονάδα του Elysium που κάνει όλους τους κατοίκους της γης πολίτες του Elysium και, επομένως, τους δίνεται η δυνατότητα να εξετάζονται από τις συσκευές, οχήματα γεμάτα πόρους αναχωρούν για τη γη, όπου άνθρωποι όλων των φυλών, γένων και δογμάτων συρρέουν για να τους χρησιμοποιήσουν. Δεν είναι ότι υπάρχει έλλειψη ιατρικών μηχανημάτων. Θα μπορούσαν να υπάρχουν άλλοι λόγοι που το σύστημα υγείας περιορίζεται σε λίγους, αλλά δεν γίνεται ξεκάθαρο στην ταινία ποια ακριβώς μπορεί να είναι αυτoί οι λόγοι”.

Εφαρμόζοντας όσα ειπώθηκαν στην τελευταία παράγραφο στην πραγματική ζωή, κάποιος θα μπορούσε να υπαινιχθεί ότι η νομιμοποίηση 11 εκατομμυρίων μεταναστών στις ΗΠΑ θα τους εξασφάλιζε μια καλύτερη ποιότητα ζωής για αυτούς. Όπως επισημαίνει το Κέντρο Μεταναστευτικής Πολιτικής [en]: [en]

Με το να συμπεριληφθούν οι νόμιμοι μετανάστες στο σύστημα υγείας, όχι μόνο ενισχύεται το σύστημα, αλλά αυτό αποτελεί και το κρίσιμο μέρος της ένταξής τους στην κοινωνία των ΗΠΑ. Πέρα από το να εργάζονται, να πληρώνουν φόρους και να μαθαίνουν αγγλικά, οι νόμιμοι μετανάστες θα πρέπει να είναι σε θέση να πληρώνουν το μερίδιό τους και να απολαμβάνουν ένα σύστημα υγείας που είναι κοντά στις οικονομικές τους δυνατότητες, όπως όλοι οι άλλοι.

Όταν ο Blomkamp ρωτήθηκε αν η ταινία παρουσιάζει τις ανθρώπινες συνθήκες σε περίπου 140 χρόνια από τώρα, απάντησε: “Όχι, όχι. Δεν πρόκειται για επιστημονική φαντασία. Πρόκειται για την κατάσταση σήμερα. Για το τώρα”. Όσον αφορά στη μετανάστευση, η ταινία του Blomkamp ίσως να μην απέχει τόσο πολύ από την αλήθεια.

Η ταινία ανοίγει με τον Max σε μικρότερη ηλικία να οραματίζεται μια ζωή στο Elysium, ενώ η νταντά τού εξηγεί ότι αυτός προορίζεται για έναν απώτερο σκοπό — όλα αυτά στα ισπανικά.

Το “Elysium” απεικονίζει τις ΗΠΑ σαν τη χώρα που έχει καταληφθεί από Λατινοαμερικάνους και της οποίας επίσημη γλώσσα είναι τα ισπανικά, οπότε οι ταμπέλες στα τοπικά γραφεία και τα εργοστάσια είναι στα ισπανικά και η επιβολή του νόμου αναφέρεται ως “Policía.”

Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι μέχρι το 2050, οι ισπανόφωνοι και άλλες έγχρωμες κοινότητες θα αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Αμερικής, οπότε δεν θα χρειαστεί να περιμένουμε μέχρι το 2154 για να βγει η ταινία αληθινή. Ίσως ανοίγοντας έναν δρόμο προς την ιθαγένεια σε όλους τους αισιόδοξους κατοίκους των ΗΠΑ, από το να βλέπουμε έναν άθλιο πλανήτη Γη (ή, στην προκειμένη περίπτωση, τις ΗΠΑ), θα δούμε κάτι πολύ καλό τα επόμενα χρόνια.

Και κάτι τελευταίο, κάτι που μπορούμε ακόμα να αντλήσουμε από την ταινία είναι ότι καμία κοινωνία, όσο τέλεια κι αν επιδιώκει να είναι, μπορεί να γυρίσει την πλάτη στους κατοίκους της και τις ανάγκες τους — και φτάνοντας στην περίπτωση της μετανάστευσης αποτελεί το πρώτο βήμα για την κατανόηση της ανθρώπινης ιστορίας.