Στις 3 Ιουλίου 2011, την Ημέρα Ανεξαρτησίας της Λευκορωσίας, οι δρόμοι αρκετών πόλεων γέμισαν με ανθρώπους που στέκονταν στη μέση του δρόμου, χειροκροτώντας.

Έκαναν την εμφάνισή τους για την διαμαρτυρία με χειροκροτήματα, παρ’ ότι το χειροκρότημα ήταν επίσημα απαγορευμένο εκείνη τη μέρα, και η ομάδα στο κοινωνικό δίκτυο Vkontakte που είχε συντονίσει τη δράση είχε σβηστεί. Όπως είπαν οι ίδιοι, δεν ήρθαν τόσο για να διαδηλώσουν, όσο για να πολεμήσουν τον φόβο μέσα τους.

Έγκλημα το χειροκρότημα;

Όπως και σε προηγούμενες περιπτώσεις, η λευκορωσική κυβέρνηση υπήρξε εντυπωσιακά δημιουργική στις προσπάθειές της να αποθαρρύνει τον κόσμο απ’ την συνάθροιση στους δρόμους.

Στις 28 Ιουνίου, ο Λευκορώσος υπουργός Δικαιοσύνης Viktor Golovanov δήλωσε [ru] πως τη στιγμή που πλήθος κόσμου θα κατέβαινε “στην πλατεία” και θα άρχιζαν να χειροκροτούν, “η ελευθερία τους θα τελείωνε, και η ελευθερία εκείνων που […] θα'ρχονταν στην πλατεία για να ξεκουραστούν ή να περπατήσουν με τα παιδιά τους θα ξεκινούσε.” “Αυτό το πλήθος [που χειροκροτεί] τους ενοχλεί [τους απλούς ανθρώπους],” είπε. Πρόσθεσε ότι οι χειροκροτητές θα μεταφέρονταν σε άλλη τοποθεσία.

Στις 2 Ιουλίου 2011, δημοσιεύτηκε [ru] ένα βίντεο που υποστήριζε ότι οι μη-βίαιες διαδηλώσεις στη Λευκορωσία είχαν οργανωθεί από τις ΗΠΑ, και παρότρυνε τους Λευκορώσους να αντισταθούν στην αμερικανική προπαγάνδα.

http://www.youtube.com/watch?v=QV8FnS9bfqI

Ο λογαριασμός της αστυνομίας του Μινσκ στο Twitter (@GUVD_Minsk) συνέχισε να παίζει τον “καλό μπάτσο”, δίνοντας συμβουλές [ru], μοιράζοντας φωτογραφίες [ru], γράφοντας για την απελευθέρωση δημοσιογράφων [ru], και προσπαθώντας να βοηθήσει [ru] τους ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Μία ομάδα στο Vkontakte με τίτλο “Κατά της Πορτοκαλί Επανάστασης στη Λευκορωσία” [ru], που δημιουργήθηκε με σκοπό την εναντίωση στις μη-βίαιες διαδηλώσεις δεν υπήρξε πολύ επιτυχημένη: το κοινό της δεν ξεπερνά τα 2.000 μέλη.

Ένα 'τρακτέρ-κορίτσι' και ίσως το μόνο άτομο στο Μινσκ που του επιτρέπεται να χειροκροτήσει. Φωτογραφία του Anton Motolko, χρήση υπό άδεια.

Στις 3 Ιουλίου, η ομάδα στο Vkontakte με τίτλο “Κίνημα για το Μέλλον” (με πάνω από 216.000 μέλη) έκλεισε, για να ξανανοίξει στις 4 Ιουλίου (προς το παρόν, μόνο 17.000 μέλη έχουν επανεγγραφεί). Ομάδες στο Facebook (1, 2, 3), που χρησιμοποιήθηκαν σαν υποκατάστατα, δεν συγκέντρωσαν παρά ένα μικρό μέρος του ακροατηρίου της σβησμένης ομάδας. Το Vkontakte εξήγησε [ru] ότι η ομάδα είχε παραβιάσει τους όρους χρήσης, και ότι τα μέλη της έστελναν spam σε άλλους χρήστες.

Μιά πραγματικά καφκική παρέλαση απέναντι σε δράση με χειροκροτήματα

Η φετινή παρέλαση της Ημέρας Ανεξαρτησίας δεν ήταν συνηθισμένη. Εκτός από την στρατιωτική παρέλαση, έκανε την εμφάνισή του ο Alexander Lukashenko με τον γιό του, Nikolay, που φορούσε στρατιωτική στολή, όπως ο πατέρας του. Αυτό οδήγησε κάποιους χρήστες του Twitter να σχολιάσουν ότι ο Lukashenko είχε ήδη βρει διάδοχο. Υπήρξαν επίσης και κάποια γκροτέσκα παιδιά με σημαίες και τη φράση “Ο Θεός είναι μαζί μας” γραμμένη πάνω τους, ένα τρακτέρ-αγόρι, ένα τρακτέρ-κορίτσι, παίκτες του χόκει σε πατίνια, και πολλά ακόμη (δείτε πλήρες ρεπορτάζ στο blog του Anton Motolko's blog [ru] και το βίντεο του λόγου του Lukashenko [ru]).

Την ίδια μέρα, λιγότερο αλλόκοτα, αλλά εξίσου καφκικά γεγονότα συνέβησαν στην πλατεία Σιδηροδρομικού Σταθμού του Μινσκ, όπως και σε άλλα μέρη της Λευκορωσίας. Η αστυνομία κράτησε το λόγο της και συνέλαβε όλους όσους χειροκροτούσαν (τα βίντεο 1, 2).

Τα πιό δραματικά βίντεο, που δημοσιεύτηκαν και αναδημοσιεύτηκαν ενεργά στο Twitter, ήταν τα ακόλουθα: 1, 2, 3:

Πέρα από τις δράσεις εκτός διαδικτύου, οι λευκορωσικές υπηρεσίες ασφαλείας χρησιμοποιούν ενεργά το διαδικτυακό μπλοκάρισμα. Το κοινωνικό δίκτυο LiveJournal [στμ: η πιό δημοφιλής πλατφόρμα για blogs στις πρώην σοβιετικές χώρες] υπήρξε ασταθές [ru], για κάποιο διάστημα, ενώ η ταχύτητα ανεβάσματος είχε περιοριστεί επίτηδες [ru] στα 2 megabyte το δευτερόλεπτο.

Ανακεφαλαίωση

Έντονες αντιδράσεις για την καταστολή ακολούθησαν. Ο Σουηδός υπουργός Εξωτερικών, και χρήστης του Twitter, Carl Bildt σχολίασε:

Απαγορευμένη η ανεξάρτητη σκέψη κατά την Ημέρα Ανεξαρτησίας στη Λευκορωσία. Έκλεισαν κοινωνικά μέσα. Ένα καθεστώς υπό κατάρρευση. #belarus

Ο Ρώσος δημοσιογράφος Pavel Sheremet έγραψε [ru]:

Лукашенко страшно, очень страшно. Он сходит с ума, когда слышит аплодисменты. Поэтому в воскресенье хлопать президенту не разрешали даже ветеранам.
[…]
Спецслужбы бесятся. Они начали массированную атаку на молодежь еще накануне. Еще в субботу арестовали несколько десятков человек, как им казалось, – организаторов акции.
[…]
Но люди все равно вышли. Тысячи людей по всей стране.